စိတ္ခ်မ္းသာၿခင္းအက်ိိဳး ဆယ္ပါး
အေနာက္ႏိုင္ငံမွာ စိတ္ခ်မ္းသာမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးသုေတသနၿပဳတာေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားလာ တယ္။စိတ္ခ်မ္းသာရင္ ဘယ္လိုအက်ိဳးရွိလဲဆုိတာကိုေလ့လာတဲ့အခါ ..
1.The more likely to benefit their families, their communities and society at large
စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ့သူဟာ မိသားစုကို အက်ိဳးၿပဳဖို႔ အလားအလာ ပိုၿပီးမ်ားတယ္။ကိုယ့္ အသိုုင္းအဝိုင္းနဲ႔ လူအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလံုးကို အက်ိဳးၿပဳဖို႔ အလားအလာ ပိုၿပီးမ်ားတယ္။
အဲဒါ ေတာ္ေတာ္အားရစရာေကာင္းတယ္။ အဲဒီလိုဆိုရင္ ကိုယ့္မိသားစုဝင္အားလံုး မိသားစုကို ပိုၿပီးအက်ိဳးၿပဳေစခ်င္ရင္ ဘာလုပ္သင့္သလဲ။မိသားစုဝင္အားလံုး စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေပ်ာ္ေအာင္ တစ္ဦးခ်င္းကိုယ္တတ္ႏိုင္တဲ့နည္းနဲ႔ တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေပ်ာ္ေအာင္လုပ္ရမယ္။ေပ်ာ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမ လဲ။ေပ်ာ္ေအာင္လုပ္နည္းေတြအမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။
ပထမအခ်က္က ေၿပာတာဆိုတာ ေၿပေၿပၿပစ္ၿပစ္ရွိေအာင္ ေမတၱာနဲ႔ေၿပာရမယ္။ ေဒါသနဲ႔ မေၿပာရဘူး။ တစ္ေယာက္မၾကိဳက္တာကိုတစ္ေယာက္ တတ္ႏိုင္သမွ် တတ္ႏိုင္သေလာက္ေရွာင္ရမယ္။တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ အႏိုင္မက်င့္ရဘူး။
တစ္ေယာက္ေၿပာတာကိုတစ္ေယာက္ ေသေသခ်ာခ်ာနားေထာင္ၿပီး အၿပန္အလွန္ ေမးလိုက္ေၿဖလုိက္လုပ္ရတာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတယ္။စားစရာတစ္ခုခုကို အတူူတူ စားရတာလည္းေပ်ာ္စရာေကာင္းတယ္။ရယ္စရာေၿပာၿပီး ရယ္ရတာလည္းေပ်ာ္စရာ ေကာင္းတယ္။အားတဲ့ရက္မွာ ေလ့လာေရးခရီး အတူတူသြားရတာ ေပ်ာ္စရာေကာင္း တယ္။တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ ၾကိဳက္တတ္တဲ့လက္ေဆာင္ေပးရတာ ၾကိဳက္တတ္ တာေကၽြးရတာ စာအတူတူဖတ္ရတာ ဘုရားအတူတူရွိခိုးရတာ တရားအတူတူထိုင္ရ တာ စသည္ စသည္ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ မိသားစုေတြကိုေမးၾကည့္ဦးမယ္။ဘုန္းၾကီး ကေအးေအးေဆးေဆးေနတာဝါသနာပါေတာ့ ေပ်ာ္တာကိုသိပ္လုပ္ေလ့မရွိဘူး။မိသား စုေတြဘယ္လိုေပ်ာ္ၾကသလဲဆိုတာ ေမးၾကည့္ရဦးမယ္။သတိထားမိသေလာက္ေတာ့ အခုေၿပာခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြပဲ။ေနာက္ထပ္ကိုယ့္ဟာကိုယ္စဥ္းစားၾကည့္ေပါ့။
သူ႔ကိုေပ်ာ္ေအာင္လုပ္ၿပီးမွ ကိုယ္လိုတာကိုေတာင္း
ေပ်ာ္ေနတဲ့သူက မိသားစုကို ပိုၿပီးအက်ိဳးၿပဳတယ္ဆိုေတာ့ ကိုယ့္မိဘေတြဆီက လိုခ်င္ တာတစ္ခုခုရွိရင္ စိတ္ညစ္ေအာင္ေၿပာၿပီးမပူဆာနဲ႔။ ေပ်ာ္ေအာင္ေၿပာၿပီး ေခ်ာ့ေတာင္း ေနာ္။ေပ်ာ္ေနတဲ့သူဟာ သူမ်ားကိုလည္း ေပ်ာ္ေစခ်င္တယ္။ဒါေၾကာင့္ မိဘေတြ စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုယ္လိုတာကို ေတာင္းရင္ရဖို႔မ်ားတယ္။ စိတ္မၾကည္လင္ တဲ့အခ်ိန္မွာမေတာင္းနဲ႔။ကဲ..ေတာင္းနည္းေၿပာၿပလိုက္ၿပီ။ ေတာင္းေတာ့။
စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေပ်ာ္ေအာင္ေၿပာၿပီးမွကိုယ္လိုတာကိုေတာင္းရတာေကာင္းပါတယ္။ ဘယ္သူ႔ဆီက ၿဖစ္ၿဖစ္ေပါ့။ ကိုယ့္ခင္ပြန္း ကိုယ့္ဇနီးဆိုလည္း ဒီအတိုင္းပါပဲ။ စိတ္ ဆင္းရဲေအာင္ေၿပာရင္ အက်ိဳးၿပဳခ်င္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီနည္းက ေၿပာၿပလိုက္ေတာ့ ေတြး ၾကည့္ေတာ့ ဟုတ္သားပဲလို႔ လြယ္လြယ္နဲ႔သေဘာေပါက္တယ္။ တကယ္အေရးၾကံဳတဲ့ အခါ မေမ့ဖို႔လိုတယ္။ ဒီနည္းကိုတစ္လေလာက္ စမ္းၾကည့္ပါ။သုေတသနလုပ္ၾကည့္တဲ့ ပညာရွင္ေတြကေတာင္ အေထာက္အထား ခိုင္ခိုင္လံုလံုေတြ႕ရတယ္လို႔ဆိုတယ္။ သူတို႔ေၿပာတုိင္းယံုဖုိ႔မလိုပါဘူး။ကိုယ္လည္း ကိုယ္ေတြ႕သုေတသန လုပ္ၾကည့္လုိက္ပါ။ သုေတသနလုပ္ရတာဝါသနာပါရင္ စိတ္ဝင္စားစရာသိပ္ေကာင္းတာေတြ႕ရမယ္။ဒီလို စိတ္ပညာ သေဘာတရားေတြကို လူတိုင္း သုေတသနလုပ္လုိ႔ရပါတယ္။
ေပ်ာ္ေနတဲ့သူဟာကိုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္ကိုလည္းအက်ိဳးၿပဳတယ္
ကိုယ့္မိသားစုဝင္ေတြပဲ အက်ိဳးၿပဳတာမဟုတ္ပါဘူး။စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ့သူ ေပ်ာ္ေနတဲ့ သူဟာ ကိုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္ကိုလည္းအက်ိဳးၿပဳတယ္တဲ့။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္ မွာ လူေတြတစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ အက်ိဳးၿပဳေအာင္ ဘာလုပ္မလဲ။ စိတ္ဆင္းရဲ ေအာင္လုပ္ရင္ အက်ိဳးၿပဳမွာမဟုတ္ဘူး။ ေၾကာက္ေအာင္လုပ္ရင္ မလုပ္ခ်င္လုပ္ခ်င္နဲ႔ လုပ္ေပးလိမ့္မယ္။ မလုပ္ပဲနဲ႔လုပ္တာဟာ အက်ိဳးၿပဳတာ မဟုတ္ဘူး။ အက်ိဳးၿပဳခ်င္တဲ့ ေစတနာမွမပါတာေနာ္။ ခ်စ္ေအာင္ေၿပာ၊ေပ်ာ္ေအာင္ေၿပာရင္ စိတ္ပါလက္ပါလုပ္လိမ့္မယ္။
ဒီအခ်က္ကို ေခါင္းေဆာင္လုပ္ေနတဲ့သူေတြစဥ္းစားသင့္တယ္။မလုပ္ရင္ဒါဏ္ေငြေပးရ မယ္ဆုိတဲ့အေၿပာမ်ိဳးက လုပ္ခ်င္တဲ့ေစတနာကိုဖ်က္ဆီးလိုက္တာပဲ။ခ်စ္ေအာင္ေၿပာပါ။ ေပ်ာ္ေအာင္လုပ္ေပးပါ။ အားလံုးအတြက္ အဆင္ေၿပေအာင္ အားလံုးစိတ္ခ်မ္းသာ ေအာင္ ေပ်ာ္ေအာင္ တတ္ႏို္င္သေလာက္လုပ္ေပးရင္ အားလံုးက ကိုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္ကို ၿပန္ၿပီးအက်ိဳးၿပဳၾကမယ္ဆုိရင္ ေပ်ာ္လည္းေပ်ာ္ၿပီး တိုးတက္ၾကီးပြားတဲ့အသိုင္းအဝိုင္း ၿဖစ္လာမယ္။
စာသင္ရတာေပ်ာ္ေအာင္ဖန္တီးေပး
ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြအတြက္စဥ္းစားရေအာင္။ စာသင္ရတာေပ်ာ္ေအာင္ ဖန္တီးေပးရင္ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြ စာပိုၿပီးေတာ္မယ္။ဆရာ ဆရာမေတြကိုလည္း ပိုၿပီးခ်စ္ခင္ေလစားမႈရွိမယ္။ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းးသားခ်င္းလည္း ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးမႈ ပိုရွိ မယ္။ ဥာဏ္ပိုေကာင္းမယ္။
စာသင္တဲ့ဆရာ ဆရာမက ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္နဲ႔သင္ရင္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ လည္းပိုေပ်ာ္မယ္။ဆရာ ဆရာမက စာကို စိတ္ဝင္စားရင္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား ေတြလည္းပိုၿပီးစိတ္ဝင္းစားမယ္။
အခုေခတ္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြကို စာသင္ရတာသိပ္ခက္တယ္။စာကို စိတ္မဝင္စားၾကဘူး။ပညာတတ္ခ်င္စိတ္မရွိၾကဘူးလို႔ ေၿပာၾကတာၾကားရတယ္။လူေတြ ဟာ ကိုယ့္အေၾကာင္းကို ကိုယ္ သိပ္စိတ္ဝင္စားပါတယ္။ကိုယ့္အေၾကာင္းကို ကိုယ္ စိတ္မဝင္စားတဲ့သူ မရွိပါဘူး။ သူတို႔ဘဝမွာ ၿဖစ္ေနတာနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိတာကိုသင္ရင္ စိတ္ဝင္စားမွာပါ။ သူတုိ႔မသိခ်င္တာကိုေၿပာရင္ စိတ္ဝင္စားမွာမဟုတ္ဘူး။သူတုိ႔ဘာသိ ခ်င္သလဲဆိုတာကိုေလ့လာၿပီး သူတို႔သိခ်င္တာကိုသိေအာင္ နည္းနည္းေလာက္ပဲ အေထာက္အကူေပးသင့္တယ္။
သူတို႔မွာ လုပ္စရာမက်န္ေအာင္ အားလံုးေပးလုိက္ရင္ စိတ္မဝင္စားေတာ့ဘူး။ ေမးခြန္း နဲ႔အေၿဖ အၿပီးေပးလိုက္တာဟာ စာကို စိတ္ဝင္စားမႈနည္းသြားေစတယ္။စဥ္းစားဥာဏ္ ကိုမသံုးရေတာ့တဲ့ စာသင္နညး္ဟာ ပညာေရးမဟုတ္ဘူး။ မွတ္ဥာဏ္ေလာက္ကိုပဲ သံုးရရင္ ၾကာရင္ စိတ္မဝင္စားေတာ့ဘူး။ ကိုယ့္ေမးခြန္းကိုယ္ေမးၿပီး ကိုယ့္အေၿဖကိုယ္ ရွာရရင္ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတယ္။
ဘဝနဲ႔ဆက္စပ္မႈရွိတဲ့ဘာသာရပ္ကိုဦးစားေပးသင့္တယ္။ အရြယ္နဲ႔လိုက္တဲ့ အေၾကာင္း အရာကိုသင္ဖို႔လိုတယ္။တကယ္ေတြ႕ရမယ့္အခက္အခဲေတြကို ေၿဖရွင္းႏို္င္ဖို႔ နည္းလမ္း ရွာတဲ့ ပညာေရးၿဖစ္ေအာင္ လုပ္မွၿဖစ္မယ္။ စာေမးပြဲေၿဖၿပီး မၾကာခင္ေမ့သြားမယ့္ အေၾကာင္းအရာမ်ိဳးဟာ ဘဝကိုထိထိေရာက္ေရာက္အက်ိဳးမၿပဳႏိုင္လို႔ တကယ္ေလး ေလးစားစား စဥ္းစဥ္းစားစား ေလ့လာမွာမဟုတ္ဘူး။
ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြကို အၿပစ္တင္ေနရံုနဲ႔သူတို႔ပညာတတ္ၿဖစ္မလာႏိုင္ပါဘူး။ အၿပစ္တင္တာဟာ ၿပႆနာကိုေၿဖရွင္းတာမဟုတ္ဘူး။
မွတ္ဥာဏ္ကိုပဲ ဦးစားေပးရင္ စိတ္ဝင္စားစရာမၿဖစ္ဘူး။ ငယ္ငယ္ကတည္းက စာကို အလြတ္က်က္တာကိုပဲ အမ်ားဆံုးလုပ္လာရင္ ၾကာရင္ ပညာေရးကိုၿငီးေငြ႕သြားမယ္။ တီထြင္ၿပီး စဥ္းစားရတာဟာ မၿငီးေငြ႕ႏို္င္ဘူး။ ပညာေရးမွာ Creative thinking တီထြင္ စဥ္းစားရတာမပါရင္ ကိုယ့္အရည္အခ်င္းတကယ္တုိးတက္လာတယ္လို႔ ခံစားရမွာ မဟုတ္ဘူး။
Education is creative thinking
တီထြင္စဥ္းစားတာဟာ ပညာေရးၿဖစ္ပါတယ္။
ဥာဏ္ပိုေကာင္းခ်င္ရင္ တရားနည္းနည္းထုိင္ပါ။တရားထိုင္လုိ႔စိတ္ခ်မ္းသာလာရင္ ဥာဏ္ပိုေကာင္းလာတယ္။ စိတ္တည္ၿငိမ္ရင္ အရာရာတိုင္းဟာ ပိုၿပီးစိတ္ဝင္စားစရာ ၿဖစ္လာတယ္။ စိတ္မတည္ၿငိမ္ရင္ ဘာမွ စိတ္ထဲကိုေသေသခ်ာခ်ာ မေရာက္ဘူး။ စိတ္ထဲကို မေရာက္ရင္ စိတ္ဝင္စားစရာမၿဖစ္ဘူး ။ စိတ္မဝင္စားရင္ သေဘာမေပါက္ ဘူး။သေဘာမေပါက္ရင္ မၾကာခင္ေမ့သြားတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ မေမ့ခ်င္ရင္ စိတ္ဝင္စား စရာၿဖစ္ေအာင္လုပ္ပါ။ သေဘာေပါက္ေအာင္စဥ္းစားပါ။
စိတ္ညစ္ေနတုန္းမွာစာက်က္ရင္ အဲဒီစာကိုေမ့သြားဖုိ႔လြယ္တယ္။စိတ္တည္ၿငိမ္ေနတုန္း မွာက်က္ရင္ ေတာ္ေတာ္နဲ႔မေမ့ဘူး။အဲဒါ ဘုန္းၾကီးရဲ႕ ကိုယ္ေတြ႕ပါပဲ။စာက်က္ခါနီးမွာ ဆယ္မိနစ္ေလာက္ တရားထိုင္ၿပီးမွ စာက်က္ပါ။ စိတ္တည္ၿငိမ္ရင္ အေတြးအေခၚပို ေကာင္းလာတယ္။ စဥ္းစားတာ သဘာဝက်တယ္။ အေၾကာင္းအက်ိဳးကြင္းဆက္ မိတယ္။
ေရာင္းတဲ့သူေရာ ဝယ္တဲ့သူပါ ေပ်ာ္ေအာင္လုပ္
ေစ်းေရာင္းတာမွာေရာ၊ ေစ်းေရာင္းတဲ့သူကိုယ္တုိင္က ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေစ်းေရာင္းရင္ ဝယ္တဲ့သူက ပိုဝယ္ခ်င္မယ္။ ေစ်းေရာင္းတဲ့သူက မေပ်ာ္မရႊင္ၿဖစ္ေနရင္ ဝယ္တဲ့သူက မဝယ္ခ်င္ေတာ့ဘူး။
ကိုယ္ေရာင္းတဲ့ ပစၥည္းကို စိတ္ဝင္စားၿပီး ပစၥည္းအေၾကာင္းကို စိတ္ဝင္စားစရာၿဖစ္ ေအာင္ေၿပာႏိုင္ရင္ ဝယ္တဲ့သူက ဝယ္ခ်င္လာမယ္။ပစၥည္းရဲ႕အရည္အေသြး၊ေစ်းႏႈန္း စတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို ရိုးရိုးသားသားေၿပာရင္ ဝယ္တဲ့သူက စိတ္ခ်ၿပီးဝယ္မယ္။ စိတ္ခ်လက္ခ်ဝယ္ရတာ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။ စိတ္မခ်ရရင္ စိတ္မွာမေအးဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဝယ္တဲ့သူကို စိတ္ေအးေအာင္ စိတ္ခ်ေအာင္ ေၿပာရင္ မၾကာခဏဝယ္မယ္။
လူေတြဟာ အလိမ္ခံရမွာေၾကာက္တယ္။အၿမဲတမ္းလည္း အလိမ္ခံေနရေတာ့ ဘယ္သူ႔ ကိုမွ မယံုေတာ့ဘူး။ ကိုယ္ကမလိမ္မညာပဲ ရိုးရိုးသားသားေၿပာရင္ စိတ္ေအးခ်မ္းမႈရလို႔ ကိုယ့္ဆိုင္မွာ ဝယ္မွာပဲ။ ပစၥည္းေရာင္းလိုက္ရံုမကဘူး။စိတ္ေအးခ်မ္းမႈကိုပါေပးလိုက္ တာေပါ့။
ဒီပစၥည္းဟာ ဝယ္တဲ့သူအတြက္ တကယ္အသံုးတည့္ရဲ႕လားဆိုတာကိုလည္း ေလ့လာဖို႔ ေမးဖို႔လိုတယ္။ ဝယ္တဲ့သူက မဝယ္တတ္ရင္ အဲဒါကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး ညာေရာင္းရင္ တစ္ေန႔သိသြားတဲ့အခါ ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္မႈရွိမွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အထူးသၿဖင့္ က်န္းမာေရးအတြက္သံုးရတဲ့ေဆးကို ေရာင္းတဲ့အခါ ပိုၿပီးအေရးၾကီးတယ္ မသင့္ေတာ္တဲ့ေဆးကို ေရာင္းလုိက္ရင္ က်န္းမာေရးထိခိုက္သြားႏိုင္တယ္။ေသေသခ်ာ ခ်ာေမးၿပီးမွ ေရာင္းရမယ္။ စားစရာေရာင္းတာမွာလည္း က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညႊတ္တဲ့ စားစရာကိုပဲေရာင္းသင့္တယ္။
ဝယ္တဲ့သူကိုလည္း စိတ္ဝင္စားမႈရွိဖို႔လိုတယ္။ ေစ်းဝယ္လာတဲ့သူကို ေပ်ာ္ေအာင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေၿပာရင္ ေစ်းဝယ္တဲ့သူက ပိုၿပီးဝယ္မယ္။ေစ်းဆိုင္ကို သန္႔ရွင္း ေအာင္ လွပေအာင္ လုပ္သင့္တယ္။သန္႔ရွင္းလွပ တဲ့ေနရာဟာ စိတ္ကို ၾကည္လင္ ခ်မ္းသာေစတယ္။ တခ်ိဳ႕ေစ်းဆိုင္ေတြမွာ ဥယ်ာဥ္ေလးလို သစ္ပင္ပန္းပင္ေတြ စိုက္ထားတယ္။ ပန္းအိုးနဲ႔ အလွစိုက္ထားတဲ့အပင္ေတြနဲ႔ အလွဆင္ထားတယ္။ သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္ရွိတဲ့ တီးလံုးေတြကို ဖြင့္ေပးတယ္။ အဲဒီလို စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ လုပ္ထားရင္ လာရတာေပ်ာ္လုိ႔ မၾကာမၾကာလာတယ္။ လာတိုင္းလည္း တစ္ခုခုဝယ္ တယ္။
ေရာင္းတဲ့သူေရာ ဝယ္တဲ့သူပါ ေပ်ာ္ေအာင္လုပ္ရင္ အေရာင္းအဝယ္ပိုၿဖစ္မယ္။ တခ်ိဳ႕က ဝယ္တဲ့သူကို စိတ္ညစ္ေအာင္ေၿပာတယ္။ အထင္ေသးတဲ့အေၿပာမ်ိဳး ေၿပာတယ္။ေမးရင္ မေၿပာခ်င္ေၿပာခ်င္နဲ႔ စိတ္မပါသလိုေၿဖတယ္။ ဝယ္တဲ့သူကို စိတ္မဝင္စားဘူး။အဲဒီေတာ့ ဝယ္မယ့္သူဟာ မဝယ္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ဝယ္တဲ့သူကို စိတ္ဝင္ စားဖို႔ သိပ္အေရးၾကီးတယ္။ လူတိုင္းဟာ ကိုုယ့္ကိုစိတ္ဝင္စားတဲ့သူကို ရွာေနတယ္။ ေရာင္းတဲ့သူက ကိုယ့္ကိုစိတ္ဝင္စားရင္ သူ႔ဆီမွာပဲ ဝယ္မွာေပါ့။ ေရာင္းတဲ့သူေရာ ဝယ္တဲ့သူပါ ေပ်ာ္တဲ့ေစ်းးေရာင္းနည္းကို ေလ့လာပါ။
2.More likely to be more cooperative, prosocial and charitable.
more cooperative- စိတ္ခ်မ္းသာေနရင္ ပိုျပီးေတာ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈရိွမယ္။ ကိုယ္နဲ႔သူနဲ႔ အတူူတူတစ္ခုခုကို လုပ္ခ်င္တယ္။ ကိုယ္လုပ္ေနတဲ႔ကိစၥမွာ သူ႕ကုိလည္းပါေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေျပာပါ။ စိတ္ခ်မ္းသာရင္ပူေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္။ သူ႕အရည္အခ်င္း သူ႕စိတ္ထားကို ယံုၾကည္ရင္ သူ႕ကိုေလးစားရင္ သူနဲ႔ကိုယ္နဲ႕ အတူူတူ လုပ္ႏုိ္င္မယ္။ လုပ္ရတာ စိတ္ဆင္းရဲလာရင္ ဆက္မလုပ္ခ်င္ေတာ႔ဘူး။
more prosocial- စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူဟာ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈပိုရိွမယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူက ဆက္ဆံေရးပိုေကာင္းတယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔အခါ လူအမ်ားနဲ႔ေျပာရတာ ဆိုရတာပိုျပီးေတာ႔ စိတ္၀င္စားတယ္။ ေတြ႕ခ်င္တယ္။ ေကြ်းခ်င္တယ္။ လူမ်ားမ်ားနဲ႔ေပ်ာ္တယ္။
စိတ္ဆင္းရဲေနတဲ႔အခါ သူမ်ားကိုစိတ္မ၀င္စားဘူး။ မေတြ႕ခ်င္ဘူး။ မေျပာခ်င္ဘူး။ ေျပာရင္လည္း ကိုယ္အဆင္မေျပေၾကာင္းပဲေျပာမယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ၾကာၾကာ စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္ေနရင္ ဆက္ဆံေရးေတြပ်က္သြားမယ္။ စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္လာရင္ ရတဲ႔နည္းနဲ႔ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္လုပ္ပါ။ စိတ္မခ်မ္းသာတာဟာ တြက္ေျခမကိုက္ဆံုးပဲ။
more charitable- စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူဟာ ေပးခ်င္စိတ္၊လွဴခ်င္စိတ္ ပိုမ်ားမယ္။ ကူညီခ်င္စိတ္ပိုမ်ားမယ္။
စိ္္တ္ဆင္းရဲေနတဲ႔သူရဲ႕စိတ္ဟာ အတြင္းကိုလွည္႕တယ္။ ကိုယ္႔စိတ္ဆင္းရဲေနတာကိုပဲ ေတြးေနတတ္တယ္။ သူမ်ားကို အကူအညီေပးဖုိ႕စိတ္မ၀င္စားဘူး။ မိဘေတာင္ စိတ္ဆင္းရဲေနရင္ သားသမီးကို ဂရုမစိုက္ႏိုင္ဘူး။ စိတ္မ၀င္စားဘူး။
ဒါေၾကာင္႔ လူေတြ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ပိုျပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ရိွေစခ်င္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ အဆင္ေျပေအာင္ လုပ္ေပးရမယ္။ ကိုယ္ကေပ်ာ္ေနရင္ သူမ်ားကိုလည္း ေပ်ာ္ေအာင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေျပာခ်င္တယ္။ ကူညီခ်င္တယ္။ ေပးခ်င္တယ္။ ဒါဟာ လူတိုင္းလူတိုင္း ကိုယ္ေတြ႕ပါ။ မထူးဆန္းပါဘူး။
3. More likely to enjoy superior work outcomes
ေပ်ာ္ေနတဲ႔သူဟာ အလုပ္ကိုပိုေကာင္းေအာင္လုပ္ႏိုင္တယ္။ အလုပ္ရဲ႕အရည္အေသြးပိုေကာင္းလာတယ္။ အလုပ္ရွင္ေတြ ဒီအခ်က္ကို သတိထားသင္႔တယ္။ ကိုယ္႔အလုပ္သမားေတြစိတ္ခ်မ္းသာရင္ အလုပ္ပိုေကာင္းတယ္၊ ပိုျပီးတယ္။
စိတ္ခ်မ္းသာေနရင္ ပိုျပီးေတာ႔ တီထြင္ၾကံဆႏိုင္တယ္။ လုပ္ေနက်ထက္ပိုျပီး ေကာင္းတဲ႔နည္းနဲ႔ လုပ္ႏိုင္တယ္။ မေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ အလုပ္ကုိ စိတ္၀င္စားမႈနည္းတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ပိုေကာင္းေအာင္မလုပ္ႏုိင္ဘူး။ မေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ ဉာဏ္ထိုင္းေနတယ္။ Creativity ဟာ သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။ ဘာလုပ္လုပ္ လုပ္ေနက်ထက္ ပိုေကာင္းေအာင္လုပ္ရင္ စိတ္ပို၀င္စားတယ္။ လုပ္ေနက်ကိုပဲ အျမဲလုပ္ရင္ၾကာရင္ (interest မရိွေတာ႔ဘူး) စိတ္မ၀င္စားေတာ႔ဘူး။
စိတ္၀င္စားမႈဟာ စိတ္ရဲ႕အားကို ထြက္ေပၚေစတယ္။ စိတ္မ၀င္စားရင္ လုပ္ရတာ ပိုပင္ပန္းတယ္။ စိတ္၀င္စားေနတဲ႔သူဟာသိပ္မပင္ပန္းဘူး။ ေပ်ာ္ေနတာနဲ႔ စိတ္၀င္စားတာဟာဆက္စပ္မႈရိွတယ္။ ေပ်ာ္ရင္ စိတ္၀င္စားရင္ တီထြင္ၾကံဆျပီး လုပ္တယ္။ တီထြင္ၾကံဆျပီးလုပ္ရင္ ပိုျပီးစိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတယ္။ ပိုျပီးစိတ္၀င္စားစရာေကာင္းရင္ ပိုေပ်ာ္တယ္။
ေပ်ာ္ေနရင္ အလုပ္ပိုျပီးတယ္။ အလုပ္ပိုလုပ္ႏိုင္တယ္။ မပင္ပန္းဘူး။ မေပ်ာ္ရင္ မလုပ္ခင္ကတည္းက ပင္ပန္းေနတယ္။ လုပ္မယ္လုိ႕ စဥ္းစာလုိက္တာနဲ႔ ပိုပင္ပန္းသြားတယ္။ မလုပ္ခင္ကတည္းက လုပ္ရတာေပ်ာ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ဖို႕ ၾကိဳတင္ျပီး စဥ္းစားထားပါ။ အလုပ္လုပ္ရတဲ႔ေနရာကို ေပ်ာ္စရာေကာင္းေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ် ဖန္တီးပါ။ သန္႕ရွင္း သပ္ရပ္ လွပေအာင္ လုပ္ႏိုင္သေလာက္လုပ္ါပါ။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြနဲ႔ စကားေျပာတာကို အဆင္ေျပေအာင္ ၾကိဳးစားပါ။ ေပ်ာ္တတ္တဲ႔သူနဲ႔ တြဲျပိးလုပ္ရင္ပိုေကာင္းတယ္။ အလုပ္ကို စိတ္မ၀င္စားေၾကာင္း ၊ အလုပ္လုပ္ရတာမေပ်ာ္ေၾကာင္း ေျပာတတ္တဲ႔သူနဲ႔ တြဲလုပ္ရင္ အလုပ္လည္းမျပီးဘူး၊ လုပ္ရတာလည္း ပိုပင္ပန္းမယ္။ အမွားအယြင္း မ်ားမယ္။ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရတာမ်ားမယ္။
အလုပ္ကို စိတ္၀င္စားတဲ႔သူနဲ႕လုပ္ရင္အလုပ္ပိုျပီးတယ္။ ဒါေၾကာင္႔အလုပ္လုပ္ရတာ မေပ်ာ္တဲ႔သူနဲ႔တြဲမလုပ္ပါနဲ႔။
ကိုယ္႔စိတ္ကိုခ်မ္းသာေအာင္ထားႏုိင္ရင္ အလုပ္ပိုလုပ္ႏိုင္မယ္။ စိတ္ညစ္စရာေတြရိွရင္ေတာင္ တတ္ႏိုင္တာကို လုပ္ျပီးေတာ႔ မတတ္ႏိုင္တာကို ေမ႔ထားသင္႔တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေန႕တိုင္းစိတ္ခ်မ္းသာဖို႕ အစီအစဥ္လုပ္ထားပါ။ ၾကိဳတင္စီစဥ္ထားပါ။
စိတ္ခ်မ္းသာဖို႕ အစီအစဥ္လုပ္မထားရင္ စိတ္ဆင္းရဲစရာကပဲ ေနရာဦးသြားလိမ္႔မယ္။ အခ်ိန္ရရင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနမယ္လို႕တစ္ခ်ိဳ႕ စဥ္းစားတယ္။ အလုပ္မ်ားတဲ႔သူအဖုိ႕ အခ်ိန္ရရင္ဆိုတာျဖစ္ခဲပါတယ္။ အခ်ိန္ရရမရရ စိတ္ခ်မ္းသာဖို႕ အစီအစဥ္ တစ္ခုကိုလုပ္မွျဖစ္မယ္။
တစ္ေန႕တာအတြင္းမွာ ခဏ၊ခဏ ငါးမိနစ္ေလာက္ျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ကိုၾကည္လင္ေအာင္လုပ္ႏိုင္ရင္ပိုေကာင္းပါတယ္။
အလုပ္ပိုျပီးရင္ ပိုေကာင္းရင္ ကိုယ္႔အတြက္ေရာ အမ်ားအတြက္ပါ သိပ္အက်ိဳးမ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔အားလံုးတိုးတက္ဖို႕ ဒီအခ်က္ကို ေလးေလးစားစား စီစဥ္သင္႔တယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာေနရင္ အလုပ္ပိုလုပ္ႏိုင္တယ္ ဆိုေတာ႔အလုပ္ရွင္ေတြစဥ္းစားသင္႔တယ္။ ကိုယ္႔အလုပ္ ပိုျပီးခ်င္ရင္ အလုပ္သမားေတြကို စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ တတ္ႏိုင္တဲ႔နည္းနဲ႔ စီစဥ္ေပးသင္႔တယ္။
စိတ္ခ်မ္းသာရင္ အလုပ္ပိုလုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုေတာ႔ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြလည္း ဒီအခ်က္ကို စဥ္းစားပါ။ မိဘေတြ၊ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမေတြ စဥ္းစားပါ။ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားေတြ စာသင္ရတာ စာဖတ္ရတာ တြက္ရခ်က္ရတာ ေပ်ာ္ရင္ စာရလြယ္မယ္။ ပိုမွတ္မိမယ္။ ေက်ာင္းမွာေပ်ာ္မွ စာေတာ္မယ္။ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ႔ေက်ာင္းျဖစ္ေအာင္ စဥ္းစားပါ။ သန္႔ရွင္းလွပတဲ႔ေက်ာင္းဟာ ပိုျပီးေတာ႔ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ ေက်ာင္းေတြ အထူးသျဖင္႔ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတြဟာ လွပတဲ႔ ေတာင္ကုန္းေတြ ေရကန္ေတြနားမွာ တည္ထားၾကတယ္။ အေကာင္းဆံုးေနရာမွာေက်ာင္းတည္ရမယ္။
ဆရာ ဆရာမေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပမွ စိတ္ခ်မ္းသာမယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဆက္ဆံေရးကုိ ပညာေရးထဲမွာထည္႕ရမယ္။
ေပ်ာ္ေနရင္ အလုပ္ရဲ႕အရည္အေသြးဟာလည္းပိုေကာင္းလာမယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲ။ ေပ်ာ္ေနရင္ ဉာဏ္ပိုထြက္တယ္။ ေပ်ာ္ေနရင္ အလုပ္လုပ္ရတာ စိတ္၀င္စားတယ္။ စိတ္ရွည္တယ္။ ေပ်ာ္ေနရင္မပင္ပန္းဘူး။ ဘာပဲလုပ္လုပ္ေပ်ာ္ေနရင္ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ႏုိင္မယ္။
ဘယ္လုိအေၾကာင္းေၾကာင္႔ပဲေပ်ာ္ေပ်ာ္ ေပ်ာ္ေနတဲ႔သူဟာ အလုပ္အရည္အေသြးပိုျပီးေကာင္းေအာင္လုပ္တယ္။ အလုပ္ကိုေပ်ာ္စရာအျဖစ္ဖန္တီးႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းတယ္။ အလုပ္လုပ္တဲ႔ေနရာမွာသန္႕ရွင္းေနမယ္။ မေကာင္းတဲ႔အနံ႕အသက္မရိွဘူး။ လွပေနမယ္ဆိုရင္ အလုပ္လုပ္ရတာ ပိုေပ်ာ္မယ္။ အလုပ္မွာေျပာရ ဆိုရ ဆက္ဆံရတာ အဆင္ေျပရင္ေပ်ာ္မယ္။ အလုပ္ရဲ႕အရည္အေသြးလည္း ပိုေကာင္းမယ္။ အလုပ္လည္းပိုျပီးမယ္။
ေက်ာင္းမွာလည္း သန္႕ရွင္းလွပမယ္။ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမယ္ဆိုရင္ ဆရာ၊ ဆရာမေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားေတြ ပိုေပ်ာ္မယ္၊ ပိုေပ်ာ္ရင္ စာပိုေတာ္မယ္။
၀င္ေငြပိုေကာင္းတယ္။
ေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ သူ႕စိတ္ကိုက အားရိွေနတယ္။ အလုပ္ကို စိတ္၀င္စားတယ္။ အလုပ္ ပိုလုပ္ႏုိင္တယ္။ အလုပ္ပိုျပီးတယ္။ တီထြင္ျပီးလုပ္တယ္။ လူေတြနဲ႔လည္း အဆင္ေျပေအာင္ ေျပာတတ္တယ္။ ခင္တတ္တယ္။ ေပ်ာ္ေနတဲ႔သူကို လူေတြက ပိုျပီးခင္တယ္။ ပိုျပီးယံုၾကည္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အလုပ္အကိုင္ ပိုအဆင္ေျပျပီး ၀င္ေငြပိုေကာင္းတယ္။
ဘယ္အလုပ္ပဲလုပ္လုပ္ ေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ ပိုတုိးတက္တယ္။ ပိုေအာင္ျမင္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အက်ိဳးအျမတ္ကို ပိုခံစားရတယ္။ အမႈထမ္းဆိုရင္လည္း အလုပ္မွာ ေပ်ာ္ေနတဲ႔သူကိုလစာတိုးေပးတယ္။ ရာထူးတိုးေပးတယ္။
4. More likely to have stronger immune system
ေပ်ာ္ေနတဲ႔သူဟာ ကိုယ္ခံအားပိုေကာင္းတယ္။ က်န္းမာေရးပိုေကာင္းတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေရာဂါျဖစ္တာ နည္းတယ္။ ျဖစ္လာရင္ ေပ်ာက္တာျမန္တယ္။ ေဆးကုသစရိတ္နည္းတယ္။ မက်န္းမာလို႕ခြင္႕ယူရတာနည္းတယ္။
အလုပ္သမားေတြခြင္႔ယူတာနည္းရင္ အလုပ္ရွင္မွာတြက္ေျခပုိကိုက္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အလုပ္သမားေတြကိုေပ်ာ္ေအာင္လုပ္ေပးပါ။ ကို္ယ္ပိုင္အလုပ္ဆိုရင္လည္း ကိုယ္႔က်န္းမာေရးပိုေကာင္းေနရင္ အလုပ္မပ်က္ဘူး။ က်န္းမာရးမေကာင္းရင္ က်န္းမာေရးမေကာင္းလို႕ကိုပဲ ကိုယ္ေရာ စိတ္ပါ ပင္ပန္းေနတယ္။ ဒီၾကားထဲ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္လို႕ အလုပ္မျပီးလို႕ စိတ္ပင္ပန္းျပန္တယ္။ စိတ္ပင္ပန္းရင္ က်န္းမာေရးမေကာင္းဘူး။ တစ္ပတ္လည္သြားတယ္။ က်န္းမာေနရင္ ေပ်ာ္တယ္။ ေပ်ာ္ရင္ က်န္းမာတယ္။ က်န္းမာေနရင္ ေပ်ာ္ေနရင္ အလုပ္ပိုလုပ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။ ေပ်ာ္တယ္။
အခုေခတ္ ေဆးကုသရတဲ႔ စရိတ္ၾကီးပံုနဲ႔ဆိုရင္ တြက္ေျခကိုက္တယ္။
ေပ်ာ္တဲ႔ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြဟာ က်န္းမာေရးပိုေကာင္းလို႕ ေက်ာင္းပ်က္တာနည္းမယ္။ ေက်ာင္းမွာေပ်ာ္ရင္ ေနမေကာင္းတဲ႔ ေက်ာင္းသားဟာ ေက်ာင္းေရာက္ရင္ သက္သာမယ္။ ေက်ာင္းမွမေပ်ာ္ရင္ ေက်ာင္းတက္တာနဲ႔ ေနမေကာင္းျဖစ္မယ္။
က်န္းမာခ်င္ရင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနပါ။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနပါ ဆိုတာ အေပ်ာ္အပါးလို္က္စားပါလို႕ေျပာတာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ စိတ္ထားတတ္ဖို႕ အဓိကပါ။ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ႔ အားကစားတစ္ခုုခု လုပ္ပါ။ ရယ္စရာေျပာပါ။ သစ္ပင္ပန္းပင္ စိုက္ပါ။ တရားအားထုတ္ပါ။
ေနမေကာင္းတဲ႔သူဟာ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနတတ္ဖို႕ ပိုျပီးအေရးၾကီးတယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာေနရင္ ျမန္ျမန္ ေနေကာင္းလာမယ္။ စိတ္ဆင္းရဲေနရင္ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ နလံမထူႏိုင္ဘူး။ ဆရာ၀န္ေတြလည္း ဒီအခ်က္ကို စဥ္းစားသင္႔တယ္။ လူနာကို စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ အားတက္ေအာင္ ေျပာရရင္ လူနာ ျမန္ျမန္ေနေကာင္းလာမယ္။ လူနာရဲ႕ အားငယ္စိတ္ ေၾကာက္စိတ္ စိုးရိမ္စိတ္ကို သက္သာေအာင္ လုပ္ေပးပါ။ လူနာရဲ႕ ယံုၾကည္မႈကို ရေအာင္လုပ္ပါ။
5. More likely to live longer
ေပ်ာ္ေနတဲ႔သူဟာ အသက္ပိုရွည္တယ္။ "ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေန ေသခဲ" လို႕ဆိုတာ ၾကားဖူးတယ္။ အသက္ရွည္ေဆးကို ေခတ္အဆက္ဆက္ ရွာေနၾကတယ္။ ေဆးျမစ္ေတြနဲ႔ အသက္ရွည္ေဆးေဖာ္ၾကတယ္။ ျမင္းခြာရြက္နဲ႔ေဖာ္တယ္။ ပ်ားရည္နဲ႕ေဖာ္တယ္။ အားလံုးေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အေကာင္းဆံုးက ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတာပဲ။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတာက ေနရတုန္းမွာလည္း ေပ်ာ္တယ္။ အသက္လည္းရွည္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ပိုျပီး တြက္ေျခကိုက္တယ္။ အသက္ရွည္ျပီး မေပ်ာ္ရင္ ဘာလုပ္မလဲ။
ေပ်ာ္တဲ႔သူ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူဟာ ႏုပ်ိဳတယ္။ ႏုပ်ိဳေဆးကို လူတိုင္းလိုခ်င္တယ္။ ႏုပ်ိဳေအာင္ ေသာက္ေဆးလိမ္းေဆးေတြ သံုးၾကတယ္။ တကယ္ အေကာင္းဆံုးေဆးက စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနတာပဲ။ စိတ္ခ်မ္းသာေနတာဟာ က်က္သေရရိွတယ္။ ခ်စ္စရာခင္စရာ ေကာင္းတယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူဟာ လွေနတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ႏုပ်ိဳလွပျပီး က်န္းက်န္းမာမာ အသက္ရွည္ခ်င္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ အျမဲ တရားအားထုတ္ပါ။ သတိနဲ႔ေနပါ။ စိတ္ထားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ေနပါ။ လူေတြကို ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ ေလးေလးစားစားဆက္ဆံပါ။
တကယ္ေတာ႔ ဘယ္ဟာ မွ သိပ္အေရးမၾကီးဘူးဆိုတာကို နားလည္ပါ။
Ultimately nothing matters.
ဘာအတြက္မွ စိတ္ဆင္းရဲမခံပါနဲ႔။
6. More likely to enjoy larger social rewards
ေပ်ာ္ေနတဲ႔သူဟာ အိမ္ေထာင္ျပဳဖို႕ အလားအလာမ်ားတယ္။ စိတ္ဆင္းရဲေနတတ္တဲ႔သူကို အိမ္ေထာင္ဖက္အျဖစ္ မေရြးခ်င္ၾကဘူး။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ အတူေနခ်င္လို႕ အိိမ္ေထာင္ျပဳၾကတာပါ။ စိတ္ဆင္းရဲေနရမယ္ဆိုရင္ ဘာျဖစ္လို႕ အိမ္ေထာင္ျပဳရမလဲ။ ဒါေၾကာင္႔ စိတ္ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနတတ္တဲ႔သူ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ႔သူကို အိမ္ေထာင္ဖက္ အျဖစ္ေရြးၾကဖို႕ အလားအလာမ်ားတယ္။
- Less likely to become divorced
ေပ်ာ္ေနတဲ႔သူဟာ အိမ္ေထာင္ကြဲဖို႕ အလားအလာ နည္းတယ္။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ႔သူနဲ႔ လမ္းခြဲခ်င္တဲ႔သူနည္းပါတယ္။ မေပ်ာ္တဲ႔သူခ်င္း အတူေနရင္ လမ္းခြဲဖို႕ အလားအလာမ်ားတယ္။ ေပ်ာ္တဲ႔သူခ်င္း အတူေနရင္ လမ္းခြဲဖို႕ အလားအလာနည္းတယ္။
ကိုယ္က စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေပ်ာ္ေအာင္ မေနတတ္ရင္ "ငါ႔စိတ္မခ်မ္းသာတာ နင္႔ေၾကာင္႔" လို႕ေျပာခ်င္တယ္။ သူကလည္း ဒီလိုပဲ ေျပာမယ္ ဆိုရင္ လမ္းခဲြရေတာ႔မယ္။ ကိုယ္႔ဟာကိုယ္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေနတယ္။ တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္လည္း စိတ္ဆင္းရဲေအာင္ မလုပ္ဘူး။ ႏွစ္ေယာက္ ေပါင္းျပီး ေပ်ာ္စရာေတြကို အတူတူ လုပ္တယ္ဆိုရင္ အတူတူေနရတာ ပိုေပ်ာ္မယ္။ ေပ်ာ္ရင္ လမ္းမခြဲဘူး။
အိမ္ေထာင္ဖက္ေတြမွမဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္သူနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ မေပ်ာ္ရင္ အတူမေနခ်င္ဘူး။ အတူူတူ အလုပ္မလုပ္ခ်င္ဘူး။ အေပါင္းအေဖာ္ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ မေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ အေဖာ္နည္းမယ္။ အေဖာ္လိုခ်င္ရင္ ေပ်ာ္ေအာင္ေနပါ။
- More likely to have more friends
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ႔သူဟာ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္း ခင္မင္သူ မ်ားတယ္။
မိတ္ေဆြအျဖစ္ေပါင္းခ်င္တယ္ ဆိုရင္လည္း စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေနတတ္တဲ႔သူကို ေပါင္းမွာပဲ။ အျမဲတမ္း စိတ္ဆင္းရဲေနတတ္တဲ႔သူကို ဘယ္သူမွ ေရရွည္မေပါင္းခ်င္ဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ မိတ္ေဆြမ်ားမ်ားလိုခ်င္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနပါ။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနပါ။ မိတ္ေဆြမ်ားတာဟာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတယ္။ ေပ်ာ္တဲ႔သူေတြအေၾကာင္းကို ေလ႔လာၾကည္႕ေတာ႔ သူတို႕မွာ မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားတာကိုေတြ႕ရတယ္။
မိတ္ေဆြေကာင္းရိွေတာ႔ တုိင္ပင္စရာရိွရင္ တိုင္ပင္ရတယ္။ အဲဒါ သိပ္အေရးၾကီးတယ္။ လူတိုင္းမွာ တိုင္ပင္ေဖာ္ တုိင္ပင္ဖက္ရိွရမယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ကိုယ္႔အခက္အခဲကိို မိတ္ေဆြ တစ္ေယာက္နဲ႔ တိုင္ပင္လိုက္မွ ဘာလုပ္သင္႔တယ္ ဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္လာ သိလာတယ္။ တစ္ေယာက္ထဲ ထိုင္ေတြးလို႕ မေပၚႏိုင္တဲ႔ အေျဖဟာ မိတ္ေဆြ တစ္ေယာက္နဲ႔ ေဆြးေႏြးလုိ္က္တဲ႔အခါမွာ အေကာင္းဆံုးအေျဖကုိ ရလာတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလေတာ႔ ကိုယ္႔မိတ္ေဆြက ကိုယ္ဘာလုပ္သင္႔တယ္ဆိုတာ ေျပာျပႏိုင္တယ္။ တစ္ခါတစ္ေလေတာ႔ မိတ္ေဆြေကာင္းနဲ႔ စကားျပာရင္း ေဆြးေႏြးရင္း ကိုယ္႔စိတ္ကူးေတြ ဉာဏ္ေတြက ထြက္လာတယ္။ ဘာလုပ္သင္႔တယ္ဆိုတာ ကိုယ္႔ဟာကိုယ္ သိလာတယ္။
အေနာက္ႏိုင္ငံမွာ ကိုယ္႔အခက္အခဲကို ေဆြးေႏြးခ်င္ရင္ ေငြေပးျပီး ေဆြးေႏြးလို႕ရတယ္။ မိတ္ေဆြေကာင္း ရိွရင္ေတာ႔ ေငြေပးျပီး ေဆြးေႏြးရတဲ႔သူဆီကို သြားဖို႕မလိုေတာ႔ဘူး။
ကိုယ္႔စိတ္ထဲမွာ တစ္ခုုခု ခံစားေနရရင္ ကိုယ္႔ကို နားလည္ႏိုင္မယ္႔သူကို ေျပာျပခ်င္တယ္။ ေျပာရမယ္႔သူရိွလို႕ေျပာလိုက္ရရင္ စိတ္ထဲမွာ ရွင္းသြားတယ္။ ေပါ႔သြားတယ္။ အဲဒါဟာ သိပ္အေရးၾကီးတယ္။ မိတ္ေဆြေကာင္းမရိွရင္ ေျပာရမယ္႔သူမရိွရင္ ၾကာရင္ စိတ္ေရာဂါ ျဖစ္လာတယ္။ စကားေျပာေဖာ္မရိွရင္ စိတ္ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မိတ္ေဆြမ်ားတဲ႔သူကေတာ႔ သင္႔ေတာ္တဲ႔မိတ္ေဆြကို ေျပာလိုက္ရင္ ရင္ထဲမွာ ရွင္းသြားလို႕ သက္သာသြားတယ္။
မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားလို႕ေပ်ာ္တာလား။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္လို႕မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားတာလား။ ဘယ္ဟာက စတာလဲ။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္လို႕ မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားတယ္။ မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားလို႕ေပ်ာ္တယ္။ တစ္ပတ္ျပန္လည္သြားျပီ။
မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားလို႕ အခက္အခဲရိွတဲ႔အခါ အကူအညီရတယ္။ အဆင္ေျပတယ္။ အဆင္ေျပလို႕ေပ်ာ္တယ္။ စား၀တ္ေနေရး အဆင္ေျပလို႕ အခက္အခဲနည္းတယ္။ အဲဒါေၾကာင္႔ ေပ်ာ္တယ္။ ေဟာ- တပတ္လည္သြားျပန္ျပီ။ အဲဒီေတာ႔ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတာကေန စပါ။
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ေနတတ္တဲ႔သူနဲ႔ စိတ္ညစ္ေနတတ္တဲ႔သူနဲ႔ ဘယ္သူ႕ဆီကို မၾကာခဏ အလည္သြားခ်င္သလဲ။ အေျဖက သိေနပါတယ္။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ႔သူဆီကို မၾကာခဏ အလလည္သြားခ်င္တာေပါ႔ေနာ္။ မၾကာခဏ ေတြ႕ရရင္ သူ႕အေၾကာင္းကိုယ္သိ ကိုယ္႔အေၾကာင္းသူသိ ျဖစ္လာျပီးေတာ႔ ပိုျပီး ရင္းႏွီးလာမယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ပဲ ေရရွည္ေပါင္းလို႕ ျဖစ္မယ္႔သူ ျဖစ္ရင္ တစ္သက္လံုး ေပါင္းမယ္႔ မိတ္ေဆြေကာင္းျဖစ္လာမယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ေနတတ္တဲ႔သူမွာ မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားတယ္။ မိတ္ေဆြ မ်ားလို႕ အခက္အခဲရိွတဲ႔အခါ ကူညီမယ္႔သူမ်ားတယ္။ ကူညီမယ္႔သူမ်ားလို႕ အစစ အရာရာ အဆင္ေျပတယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာမႈေၾကာင္႔ ျဖစ္လာတဲ႔ ေကာင္းက်ိဳးကြင္းဆက္ေတြ အမ်ားၾကီးပဲ။
ကိုယ္႔ဆီကိုလာေစခ်င္ရင္ လာတဲ႔အခါ စိတ္ခ်မ္းသာစရာကို ေျပာပါ။ အားတက္ေအာင္ေျပာပါ။ ရိုးရိုးသားသားေလးေလးစားစား ဆက္ဆံပါ။
အခုေခတ္မွာ ရိုးရိုးသားသား ေလးေလးစားစားဆက္ဆံတာ နည္းသြားတယ္ လို႕ေျပာၾကတယ္။ ရိုးရိုးသားသားေလးေလးစားစား ဆက္ဆံတဲ႔သူကို ပိုခ်င္ၾကတယ္။ ရိုးရိုးသားသား ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံလို႕ရမွပဲ ဆက္ဆံရတာေကာင္းပါတယ္။ မရိုးသားတဲ႔ ဆက္ဆံေရးဟာ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ မရႏိုင္ဘူး။ ဆက္ဆံရတာ စိတ္ခ်မ္းသာမႈမွမရရင္ ေရရွည္ ဘာျဖစ္လို႕ ဆက္ဆံရမွာလဲ။ တကယ္လိုခ်င္တာက စိတ္ခ်မ္းသာမႈပဲ မဟုတ္လား။
- More likely to enjoy stronger social support
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ႔သူဟာ သူမ်ားရဲ႕ အကူအညီကို ပိုရတယ္။ သူ႕ကို ခင္မင္တဲ႔သူ မ်ားေတာ႔ ကူညီခ်င္တဲ႔သူလည္းမ်ားမွာပဲ။
ကုိယ္က ျငီးျငဴေနရင္ ကိုယ္႔ကို အကူအညီေပးမယ္လို႕ ထင္ၾကတယ္။ နားျငီးတာ မခံႏုိင္လို႕ တစ္ခါတစ္ေလေတာ႔ ကူညီလိမ္႔မယ္။ ဒါေပမယ္႔ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေရွာင္ေနမွာပဲ။ ဒါေၾကာင္႔ အကူအညီလိုရင္ ေအးေအးေဆးေဆး ေတာင္းပါ။ တစ္ဖက္လူကို နားျငီးေအာင္ မလုပ္ပါနဲ႔။ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေျပာျပီး အကူအညီေတာင္းပါ။ စိတ္ညစ္ေအာင္ေျပာျပီးမေတာင္းပါနဲ႔။ ကိုယ္က အကူအညီ ေပးႏိုင္တဲ႔အခါမွာလည္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ လိုလိုခ်င္ခ်င္ ေပးပါ။
သူ႕ကိုကူညီလိုက္လို႕ သူေပ်ာ္သြားတယ္။ သူေပ်ာ္လို႕ ကိုယ္ေပ်ာ္တယ္။ သူကတစ္ခါ ကိုယ္႔ကို ကူညီျပန္တယ္။ ကုိယ္ေပ်ာ္တယ္။ ကိုယ္ေပ်ာ္လို႕ သူေပ်ာ္တယ္။ ေအာ္ - ေပ်ာ္တဲ႔သူခ်င္း တယ္အဆင္ေျပပါလား။
စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူကို ပိုျပီးအကူအညီေပးတယ္ဆိုတဲ႔ အခ်က္ဟာ ေတာ္ေတာ္ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတယ္ေနာ္။ အကူအညီလိုခ်င္တယ္မဟုတ္လား။ လုိခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီလိုဆိုရင္ ဘာလုပ္ရမလဲ။ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနပါ။ ေပ်ာ္ေအာင္ေနပါ။
- More likely to enjoy richer social interactions
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတဲ႔ သူဟာ အႏွစ္သာရပိုရိွတဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို ရရိွခံစားဖို႕ အလားအလာပိုမ်ားတယ္။ မေပ်ာ္တဲ႔သူနဲ႔ ေပါင္းရလို႕ ဘာအဓိပၸာယ္ ရိွမလဲေနာ္။ ေပ်ာ္တဲ႔သူေတြ အမ်ားၾကီးနဲ႔ ေပါင္းရမွ အႏွစ္သာရ ပိုရိွမယ္။ ေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ ကိုယ္႔အတြက္ သူမ်ားမွာတာ၀န္မၾကီးေအာင္ ေနတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေပ်ာ္တဲ႔သူနဲ႔ေပါင္းရတာ တာ၀န္မၾကီးဘူး။ ေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ သူမ်ားကိုလည္း ေပ်ာ္ေအာင္လုပ္တယ္။ အဲဒီေတာ႔ ေပ်ာ္တဲ႔သူခ်င္းေပါင္းရင္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ပိုေပ်ာ္တယ္။
ကိုယ္႔မွာ ေပါင္းရမယ္႔သူေတြ အမ်ားၾကီး ရိွရင္ ကိုယ္နဲ႔ ပိုျပီးအဆင္ေျပတဲ႔ သူကို ပိုျပီး အခ်ိန္ေပးမယ္။ ကိုယ္နဲ႔အဆင္ေျပတဲ႔သူနဲ႔ေပါင္းရရင္ ပိုျပီး စိတ္ခ်မ္းသာမယ္။ ကိုယ္က ေပးႏိုင္တာကိုေပးမယ္။ သူကလည္းကိုယ္႔ကို ေပးႏိုင္တာကိုေပးမယ္။ ၀ါသနာတူ စိတ္တူ ျဖစ္ေနရင္ ေတြ႕ရတာ စိတ္၀င္စားမယ္။ ပညာဗဟုသုတ စသည္ျဖင္႔ ဖလွယ္ရမယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူလည္း တိုးတက္မယ္။ ကိုယ္လည္းတိုးတက္မယ္။ ဒါမွ အႏွစ္သာရရိွတဲ႔ ဆက္ဆံေရးျဖစ္မယ္။
စိတ္ထားေကာင္းျပီး စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူ ေပ်ာ္တတ္တဲ႔သူဟာ အေပါင္းအသင္းစံုတယ္။ အေပါင္းအသင္းစံုလို႕ပဲ ဗဟုသုတလည္း စံုတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အလုပ္အကိုင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး အဆင္႔အတန္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ရိွတဲ႔လူေတြနဲ႔ ခင္မင္ရင္းႏွီးတယ္။ အေပါင္းအသင္းနယ္က်ယ္တယ္။ သူေပါင္းႏိုင္တဲ႔သူဟာ အသက္အရြယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ပညာအရည္အခ်င္း အမ်ိဳးမ်ိဳး အလုပ္အကိုင္အမ်ိဳးမ်ိဳး စံုတယ္။ အေလ႔အက်င္႔ရေနလို႕သူဟာ ဘယ္သူနဲ႔ေတြ႕ေတြ႕ အဆင္ေျပေအာင္ေျပာတတ္တယ္။ သူကသာ ေတြ႕ခ်င္ရင္လာေတြ႕မယ္႔သူေတြမ်ားတယ္။ သူ႕မွာ အေပါင္းအေဖာ္မရိွလို႕ အထီးက်န္ျဖစ္ေနတာမရိွဘူး။
မ်ားေသာအားျဖင္႔ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူဟာ စိတ္ထားလည္း ပိုေကာင္းတယ္။ စိတ္ထားေကာင္းတဲ႔သူနဲ႔ ဆက္ဆံရတာ အႏွစ္သာရပိုရိွတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ စိတ္ထားေကာင္းျပီး စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူ ေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ ပိုျပီးအဓိပၸာယ္ ရိွတဲ႔ ေက်နပ္စရာပိုေကာင္းတဲ႔ ဆက္ဆံေရးကိုရႏိုင္တယ္။
အဲဒီလုိဆိုေတာ႔ မေပ်ာ္တဲ႔သူကိုလူေတြက ေဘးဖယ္ထားရမယ္လို႕ေတြးစရာ မျဖစ္ဘူးလား။ ကိုယ္႔အတြက္တြက္ေျခမကိုက္တာကို ဘယ္သူက ေရရွည္လုပ္ခ်င္မလဲ။ မေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ သူတစ္ေယာက္ထဲ မေပ်ာ္မရႊင္ ေနရမွာပဲ။ သူ႕ကို အေဖာ္လုပ္ခ်င္တဲ႔သူ သိပ္နည္းမယ္။ သူနဲ႕ေပါင္းရရင္ ိကုိယ္႔မွာ ရွိသမွ်အားေတြ ကုန္ကုန္သြားလို႕ သူ႕ကိုေတြ႕ရမွာေၾကာက္မယ္။ မလႊဲသာလို႕ေတြ႕ရရင္ေတာင္ ခဏပဲ ခံႏုိင္မယ္။
Laugh, and the world will laugh with you.
Cry, and you will cry alone.
ရယ္ပါ။ ကမာၻၾကီးက သင္နဲ႔အတူလိုက္ရယ္မယ္။
ငိုပါ။ သင္တစ္ေယာက္တည္း ငိုရလိမ္႔မယ္။
ေပ်ာ္ေနတဲ႔သူက ကို္ယ္႔စိတ္ကို အင္အားျဖည္႔ေပးတယ္။ မေပ်ာ္တဲ႔သူက ကိုယ္႔စိတ္အင္အားေတြကို ေဖာက္ထုတ္ပစ္တယ္။ ကိုယ္႔စိတ္အင္အားကို ကုန္ေအာင္ လုပ္တဲ႔သူနဲ႔ ေပါင္းရတာ ေၾကာက္စရာေကာင္းတယ္။ သူ႕ကိုလည္းေပါင္းရဦးမယ္ သူ႕ေၾကာင္႔လည္း စိတ္ပင္ပန္းရဦးမယ္ဆိုရင္ သိပ္တြက္ေျခမကိုက္ဘူး။
လူဆိုတာ အသြားအျပန္ရိွတဲ႔ဆက္ဆံေရးကို လို ခ်င္တယ္။ တစ္ဖက္သတ္ ဆက္ဆံေရးကို မလိုခ်င္ဘူး။ ကိုယ္လည္း စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနမယ္။ သူမ်ားကိုလည္း စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ လုပ္ေပးမယ္ဆိုရင္ အဲဒီလိုလူခ်င္း ေပါင္းရတာ အရွံဳးမရိွဘူး။ အရွံဳးမရိွရင္ ေရရွည္လုပ္ႏုိင္တယ္။ တစ္ဖက္သတ္ အနစ္နာခံ အရွံဳးေပး ဆက္ဆံရရင္ ေရရွည္မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ ပိုျပီး ေက်နပ္မႈရတဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို လိုခ်င္ရင္ စိတ္ခ်မ္းခ်မ္းသာသာေနပါ။ ကိုယ္နဲ႔ ဆက္ဆံရတဲ႔သူကိုလည္း စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ တတ္ႏို္င္သေလာက္လုပ္ေပးပါ။
၀ါသနာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ဗဟုသုတအမ်ိဳးမ်ိဳး ရိွတဲ႔သူဟာ လူအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေပါင္းလို႕ရတယ္။ သူ႕အေပါင္းအသင္းနယ္ပယ္ဟာ က်ယ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူ႕ဘ၀ဟာ စိတ္၀င္စားစရာ ပိုမ်ားတယ္။ ပိုေပ်ာ္တယ္။ သူနဲ႔စကားေျပာရရင္ အမ်ားမွာ အက်ိဳးရိွတယ္။ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတယ္။ အၾကံဉာဏ္ေကာင္းေတြ ရတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူနဲ႔ ေတြ႕ခ်င္တဲ႔သူမ်ားတယ္။ သူ႕မွာပ်င္းတဲ႔အခ်ိန္မရိွဘူး။ သူနဲ႔ေတြ႕ရတဲ႔သူဟာလည္းမပ်င္းဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ စိတ္ခ်မ္းသာခ်င္ရင္ ပညာဗဟုသုတ အမ်ိဳးမ်ိဳးေလ႔လာပါ။ ကိုယ္လည္းအက်ိဳးမ်ားတယ္။ ေပ်ာ္တယ္။ ကိုယ္နဲ႔ေတြ႕တဲ႔သူေတြလည္း အက်ိဳးမ်ားတယ္။ ေပ်ာ္တယ္။
7. More likely to be emotionally healthy
စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူ၊ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ႔သူဟာ စိတ္ခံစားမႈ က်န္းမာေရး ပိုေကာင္းတယ္။ စိတ္ဓာတ္က်ေရာဂါ မျဖစ္ဘူး။ အားမငယ္ဘူး။
စိတ္ဆင္းရဲေနရင္ စိတ္ေနမေကာင္းဘူးလို႕ဆိုရမယ္။ စိ္တ္မက်န္းမာဘူး။ ၾကာရင္ စိတ္ေရာဂါလို႕ေခၚတဲ႔ ေရာဂါဆိုးျဖစ္တတ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္ေနရင္ အဲဒါကို အျမန္ဆံုးေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ပါ။
စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနတတ္တဲ႔သူဟာ စိတ္ၾကည္လင္ခ်မ္းသာေနလို႕ စိတ္က်န္းမာတယ္။ စိတ္က်န္းမာေနရင္ သေဘာထားေတြ မွန္တယ္။ အသိဉာဏ္လည္း ပိုျပီးထြက္တယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူ၊ စိတ္က်န္းမာေရးေကာင္းတဲ႔သူဟာ သူ႕ကိုယ္သူတာ၀န္ယူႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူဟာ သူမ်ားရဲ႕ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး မျဖစ္ဘူး။ သူ႕ေၾကာင္႔ ဘယ္သူမွ ေသာကမျဖစ္ရဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ သူနဲ႔ဆက္ဆံရတဲ႔ သူေတြဟာ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူ၊ စိတ္က်န္းမာတဲ႔သူဟာ အားမငယ္ဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ သူ႕အားသူကိုးတယ္။ သူ႕အားသူကိုးတဲ႔သူကို လူေတြက ပိုခင္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အားမငယ္တတ္တဲ႔သူကို ခင္တဲ႔သူမ်ားတယ္။ ခင္တဲ႔သူမ်ားလို႕အားမငယ္ဘူး။ ေဟာ- တစ္ပတ္လည္သြားျပန္ျပီ။
ကို္ယ္႔ဟာကိုယ္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနျပီး ကိုယ္႔အားကိုယ္ကိုးတဲ႔သူကို လူေတြပိုခင္တယ္။ အားငယ္ျပီး လူေတြရဲ႕ အားေပးမႈကိုသိပ္လိုခ်င္ေနရင္ ခဏေတာ႔ရမယ္။ ၾကာရင္ျငီးေငြ႕ သြားမယ္။ လူေတြဟာ ဘယ္သူ႕တာ၀န္ကိုမွ ေရရွည္ မယူႏိုင္ပါဘူး။ ကိုယ္႔အတြက္ေရရွည္ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး ျဖစ္မယ္႔သူကိုေရွာင္တယ္။
8. More likely to be more active, and have greater energy and flow
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲပသူဟာ သြက္လက္တယ္။ တက္ၾကြတယ္။ အားပိုရိွတယ္။ စိတ္အားထက္သန္တယ္။ အလုပ္ကို မပင္မပန္း စိတ္ပါလက္ပါ လုပ္ႏိုင္တယ္။ သူ႕စိတ္က သိန္းငွက္တစ္ေကာင္ ေလဟုန္စီးျပီး ပ်ံ၀ဲသလို အလုပ္လုပ္တဲ႔အခါ အလုပ္ထဲမွာ စိတ္က စီး၀င္သြားတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင္႔ ေျပာရရင္ ဘာလုပ္လုပ္စ်ာန္၀င္ျပီး လုပ္လုိ႕ရတယ္။ သူ႕စိတ္ကို ေနာက္ကဆြဲထားတာ မရိွဘူး။ စိတ္ဆင္းရဲေနတဲ႔သူဟာ သူ႕စိတ္ကို စိတ္စိတ္ဆင္းရဲစရာက ၀င္စီးထားလို႕ ဘာကိုမွ စိတ္ျပည္႔ျပည္႔၀၀ေပးျပီး မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ ဒရြတ္တိုက္ သြားေနတယ္။ ကားဘရိတ္ ျငိေနသလိုပဲ။ ဆီပိုကုန္တယ္။ ကားပ်က္စီးတယ္။ ခရီးမတြင္ဘူး။ ပင္ပန္းျပီး အလုပ္မျဖစ္ဘူး။
ေပ်ာ္တဲ႔သူက အားရိွတယ္၊ သြက္လက္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အသက္၀င္တယ္။ သူ႕ကိုျမင္ရတဲ႔သူလည္း ေပ်ာ္လာတယ္။ ေပ်ာ္တဲ႔သူဟာ flow ေကာင္းတယ္။ အားသိပ္မစိုက္ရဘဲ အလုပ္လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူနဲ႔လက္တြဲျပီး လုပ္ခ်င္တဲ႔သူမ်ားတယ္။ စိတ္ပါလက္ပါ အားရပါးရ လုပ္တဲ႔သူနဲ႔ လုပ္ရရင္ မေမာႏိုင္ဘူး။ အလုပ္တြင္တယ္။ အဲဒီလိုလူမွာ လက္တြဲမယ္႔သူ မ်ားတယ္။ အဲဒီလိုလူက ဦးေဆာင္ရင္ ေနာက္ကလုိက္မယ္႔သူမ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေခါင္းေဆာင္လုပ္မယ္႔သူဟာ စိတ္ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ လုပ္တတ္တဲ႔သူ ျဖစ္ရမယ္။ အလုပ္ကို အမ်ားၾကီးလုပ္ေပမယ္႔ မပင္ပန္းေအာင္ ေနတတ္ရမယ္။
စိတ္ခ်မ္းသာမႈဟာ အေကာင္းဆံုး အားေဆးပဲ။ အားေဆးေတြ ေသာက္ေနေပမယ္႔ စိတ္မခ်မ္းသာရင္ အားမရိွႏိုင္ဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ အားရိွခ်င္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနပါ။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ေနပါ။
9. Less likely to show symptons of psychopathology
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ႔သူဟာ စိတ္ေရာဂါ လကၡဏာ ျပတာနည္းတယ္။ ငယ္ငယ္ကတည္းက စိတ္ဆင္းရဲတာမ်ားခဲ႔ရင္ စိတ္ေရာဂါ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ကေလးေတြကို စိတ္ဆင္းရဲေအာင္ ေၾကာက္ေအာင္မေျပာသင္႔ဘူး။ သူတို႕လုပ္ႏိုင္တာကို လုပ္ျပီး စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ အားေပးရမယ္။ ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုကိုယ္ ယံုၾကည္မႈရိွေအာင္ အားေပးရမယ္။ အားငယ္ရင္ စိတ္ေရာဂါ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္႔ကိုယ္ကို ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈမရိွရင္လည္း မေပ်ာ္ဘူး။ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူ ေပ်ာ္တဲ႔သူေတြရဲ႕ ထူးျခားတဲ႔အခ်က္က ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုကိုယ္ ယံုၾကည္မႈရိွတာ။
ကေလးေတြကို ဉာဏ္မရိွဘူး။ အတယ္၊ ညံ႕တယ္၊ ဖ်င္းတယ္၊ ပ်င္းတယ္လုိ႕ မၾကာမၾကာ ေျပာရင္ ၾကာရင္ သူတို႕ကိုယ္သူတို႕ ယံုၾကည္မႈမရိွဘူး။
ဒီအခ်က္ကို မိဘေတြနဲ႔ဆရာ ဆရာမေတြ သတိထားသင္႔တယ္။ အတယ္၊ ဉာဏ္မရိွဘူး၊ ပ်င္းတယ္ဆိုတဲ႔စကားေတြကို လြယ္လြယ္နဲ႔သံုးျပီးကေလးေတြကို ႏိွပ္ကြပ္တာဟာ ဘ၀တစ္ခုလံုးကို ဖ်က္ဆီးလိုက္တာပဲ။
စိတ္ဓာတ္က်တာ နည္းတယ္။
ေပ်ာ္ေနတာနဲ႔ စိတ္ဓာတ္က်ေနတာဟာ ဆန္႔က်င္ဘက္လုိပဲ။ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေပ်ာ္ေအာင္ ေနတတ္တဲ႔သူဟာ စိတ္ဓာတ္က်ေရာဂါ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ငယ္ငယ္ကတည္းက ေပ်ာ္ေအာင္မေနခဲ႔ရင္ ၾကီးတဲ႔အခါ စိတ္ဓာတ္က်တဲ႔ေရာဂါ ျဖစ္ဖို႕မ်ားတယ္။ အသက္နည္းနည္းၾကီးမွ ဘ၀မွာ အဆင္မေျပတာေတြရိွလို႕ ခဏ မေပ်ာ္တာဟာ ကိစၥမရိွဘူး။ အဲဒါ မၾကာခင္ေပ်ာက္သြားမယ္။ ငယ္ငယ္က မေပ်ာ္တာ အဆိုးဆံုးပဲ။
ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုကိုယ္ သတ္ေသတာနည္းတယ္။
ကိုယ္႔ိကုယ္ကုိကုိယ္ သတ္ေသတယ္ဆိုတာ ကိုယ္႔ဘ၀မွာ စိတ္ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနဖို႕ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္လံုး၀ မရိွေတာ႔ဘူးလို႕ထင္လို႕ပဲ။ စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူဟာ သူ႕ဘ၀ကိုသူ ေက်နပ္ေနပါတယ္။ သူ႕မွာ ေသခ်င္စိတ္မရိွဘူး။ သူ႕ကိုယ္သူ သတ္ေသမွာ မဟုတ္ဘူး။
ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုကုိယ္ သတ္ေသတယ္ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ကို စိတ္ဆင္းရဲေနလို႕ ျဖစ္ရမယ္။ အနာဂတ္မွာလည္း စိတ္ခ်မ္းသာစရာ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္ မျမင္လို႕ ျဖစ္ရမယ္။ သူ႕ကိုနားလည္တဲ႔သူ ခ်စ္တဲ႔သူ ရိွတယ္။ ကိုယ္႔အနာဂတ္မွာ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္ရိွတယ္ဆိုရင္ အခုၾကံဳေတြ႕ေနရတဲ႔ အဆင္မေျပမႈကို ခံႏိုင္ရည္ ရိွတယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာေနရင္ ေပ်ာ္ေနရင္ ေသခ်င္တယ္ဆိုတဲ႔ စိတ္ကူး ေပၚမွာ မဟုတ္ဘူး။
စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူဟာ အေၾကာင္းမဲ႔ ေၾကာက္တတ္တဲ႔ေရာဂါ ျဖစ္လာနည္းတယ္။ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ကိုယ္႔ကို တစ္ေယာက္ေယာက္က ဒုကၡေပးဖုိ႕ၾကံစည္ေနတယ္လို႕ ထင္ေနတတ္တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင္႔ စိတ္ဆင္းရဲ ေနရင္ ကိုယ္႔ကိုသူမ်ားက ဒုကၡေပးလိမ္႔မယ္လို႕ထင္တတ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ စိတ္ဆင္းရဲ ေနတဲ႔သူဟာ မယံုသကၤာ ပိုျဖစ္တတ္တယ္။ သူ႕ကို လူေတြက မနာလို ျဖစ္ေနတယ္။ သူ႕အေၾကာင္းကို မေကာင္းေျပာေနၾကတယ္။ သူ႔ကို တမင္တကာ မေခၚဘဲ ထားခဲ႔တယ္။ တိုးတိုး ေျပာေနရင္ သူ႕အေၾကာင္း ေျပာေနတာလို႕ထင္တတ္တယ္။
10. More likely to exhibit greater self-control and coping abilities
စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူဟာ ကိုယ္႔ကုိယ္ကုိကိုယ္ ပိုျပီးထိန္းထိန္းသိမ္းႏိုင္တယ္။
စိတ္ဆင္းရဲေနတဲ႔သူဟာ မေက်နပ္စရာနဲ႔ေတြ႕ရင္ ေပါက္ကြဲဖို႕လြယ္တယ္။ သည္းခံႏိုင္တဲ႔စြမ္းရည္ နည္းတယ္။ စိတ္မရွည္ဘူး။ စိတ္ခ်မ္းသာေနရင္ ေတာ္ရံုမေက်နပ္စရာ ကိစၥကို ဘယ္လိုမွ သေဘာမထားဘူး။ သေဘာထားပိုၾကီးတယ္လို႕ဆိုရမယ္။ သည္းခံႏိုင္တယ္။ ခြင္႔လႊတ္ႏိုင္တယ္။ မလုပ္သင္႔တာကို မလုပ္ဘဲေနႏိုင္တယ္။
အခက္အခဲကို ခံႏိုင္ရည္ ပိုရိွတယ္။ ျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ႔ အရည္အခ်င္းပိုရိွတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ခက္တဲ႔အလုပ္ကိုလုပ္ရမယ္ဆိုရင္ စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူကို ခိုင္းပါ။ စိတ္ဆင္းရဲေနတဲ႔သူဟာ အခက္အခဲကို ရင္မဆိုင္ခ်င္ဘူး။ ခက္တာကို မလုပ္ခ်င္ဘူး။
စိတ္ခ်မ္းသာေနတဲ႔သူဟာ မေကာင္းမႈကို မလုပ္ခ်င္ဘူး။ မေကာင္းမႈကို လုပ္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈပ်က္စီးလိမ္႔မယ္ ဆိုတာကို လူမ်ားစုသိပါတယ္။
"စိတ္ညစ္လုိ႕အရက္ေသာက္တယ္။ အရက္ေသာက္ေတာ႔ စိတ္ပိုညစ္တယ္" ဆိုတာ ၾကားဖူးမွာေပါ႔။ စိတ္ညစ္ရင္ မေကာင္းတာကို ပိုလုပ္တယ္။ မလုပ္သင္႔မွန္းသိရက္နဲ႕ ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုကုိယ္ မထိန္းႏိုင္ဘူး။ ကိုယ္႔စိတ္ကိုကိုယ္မထိန္းႏိုင္ဘူး။ ဒါေၾကာင္႔မေကာင္းတာကို မလုပ္မိေအာင္ ေနခ်င္တယ္ဆိုရင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနပါ။ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူနဲ႔ ေပါင္းပါ။
စိတ္ဆင္းရဲေနတဲ႔သူဟာ စိတ္ကိုမႏိုင္ဘူး။ တရားအားထုတ္လို႕ စိတ္ခ်မ္းသာလာရင္ စိတ္ကို ႏိုင္လာတယ္။ စိတ္ဓာတ္အင္အားၾကီးလာတယ္။ မေကာင္းတာ မသင္႔ေတာ္တာကို မလုပ္ခ်င္ဘူး။ မေကာင္းတာ မသင္႔ေတာ္တာကို လုပ္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈမရႏိုင္ဘူး ဆိုတာကို ပိုျပီးသိတယ္။
ဒီအခ်က္ေတြကို ေလးေလးနက္နက္စဥ္းစားရင္ မိဘေတြ ေက်ာင္းဆရာ၊ဆရာမေတြ၊ အလုပ္ရွင္ေတြ ျပီးေတာ႔ အစိုးရေတြဟာ တတ္ႏိုင္သေလာက္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈပိုရိွဖို႕ အစီအစဥ္ လုပ္သင္႔တယ္ဆိုတာေတြ႕ရမယ္။ တျခားကိစၥေတြ အဆင္ေျပခ်င္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈကို ေနာက္မွာ မထားသင္႔ဘူး။ တြဲျပီးထားသင္႔တယ္။ သို႕မဟုတ္ေရွ႕က ထားသင္႔တယ္။
မိဘနဲ႔အဆင္မေျပရင္ သားသမီးေတြဟာ မိဘမၾကိဳက္တာကို ပိုလုပ္တယ္။ ဆရာ၊ ဆရာမနဲ႔အဆင္မေျပရင္ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ဆရာ၊ ဆရာမ မၾကိဳက္တာကို ပိုလုပ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပျပီး စိတ္ခ်မ္းသာ ေနေအာင္ သတိထားသင္႔တယ္။ အဆင္မေျပတာရိွရင္ ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္း ေျပာျပီး ေျဖရွင္းတာေကာင္းတယ္။ ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္းေျပာလို႕ရရင္ စိတ္မွာတင္းၾကပ္မႈ သိပ္မျဖစ္ဘူး။ ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္း ေလးေလးစားစား ေျပာလို႕ရရင္ မေကာင္းတဲ႔နည္းနဲ႔ မေျဖရွင္းဘူး။
ကိုယ္႔ကို မေလးစားဘူးလို႕ ထင္ေနရင္ သူေျပာတဲ႔စကားကို ေလးေလးစားစား နားမေထာင္ဘူး။ ေျပလည္ဖို႕ မၾကိဳးစားဘူး။ သေဘာထား ပိုျပီးတင္းမာတယ္။ ကုိယ္႔ကို ေလးေလးစားစား ေျပာရင္ သူ႕စကားကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားေထာင္မယ္။ ေျပလည္ဖို႕ ၾကိဳးစားမယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အက်င္႔စာရိတၱ ပိုေကာင္းခ်င္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနပါ။ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနႏိုင္ဖို႕ အကူအညီ ေပးပါ။ ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္း ေလးေလးစားစားေျပာပါ။
Peace B with U.
