ကဗ်ာ ဖတ္စာ (၂)

... a palace must have passages : a poem must have transitions.

-Samuel Johnson

သိပ္လွတဲ႔ အေတြးအေခၚတစ္ခုပါပဲ.... နန္းေတာ္မွာ လမ္းသြယ္ေလးေတြရိွတယ္ ... အမိုးခံုးေလးေတြနဲ႕ နန္းရင္ျပင္အထိသြားလုိ႕ရတဲ႔ လမ္းသြယ္ေလးေတြမ်ိဳးေပါ႔ .... ကဗ်ာမွာလည္း ေျပာင္းလဲျခင္းရိွရမယ္တဲ႔ .... ပံုေသျဖစ္မေနႏိုင္ဘူး ... စိတ္က တသမတ္တည္းရိွမေနႏိုင္သလို ကဗ်ာကလည္း တသမတ္တည္းရိွမေနဘူး .... ေျပာင္းလဲေနရမယ္ .. .အသက္၀င္ေနရမယ္ .. တေရြ႕ေရြ႕သြားေနရမယ္ ....။

ကဗ်ာေရးသူနဲ႕ ကဗ်ာရဲ႕ အေခ်အတင္ျဖစ္မႈ၊ မတူညီမႈေၾကာင္႔ ထူးျခားအံၾသဖြယ္ အေျခအေနတစ္ရပ္ျဖစ္လာပါတယ္ ...။

ကဗ်ာေရးတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ ရသစာေပေရးတာပဲျဖစ္ျဖစ္.... ဖန္တီးသူက သူလုပ္ခ်င္တာလုပ္လုိက္တာမ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး။ ကဗ်ာကို ျဖစ္ေအာင္လုပ္ျပတာမ်ိဳးကို ကဗ်ာမဟုတ္ဘူးလို႕ေတာ႔ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ အတတ္ပညာ ပိုင္းကို အသားေပးတဲ႔ ကဗ်ာလို႕ပဲ ကြ်န္ေတာ္ယူဆပါတယ္။ ကဗ်ာဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတဲ႔ အဓိပၸာယ္ကို ကဗ်ာဆရာ တစ္ရာက အခု ႏွစ္ရာေလာက္ေျဖႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္ ...။ သူ႕ဘာသာသူအသီးသီးမွန္ကန္ေနတဲ႔အေျဖေတြေနာက္ကို မလိုက္ေတာ႔ဘဲ .. ကဗ်ာနဲ႕ ကဗ်ာရဲ႕ အတြင္းသားကိုပဲေျပာတဲ႔အခါ၊ ကဗ်ာက ကဗ်ာဆရာကို လႊမ္းမုိးတယ္ဆုိတာကို ေတြ႕ရမွာပါ။ .... အဲဒါကို ခြဲျပီးေျပာရတာက ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ အာေဘာ္ မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ႔အခ်က္ကို သိသာေစခ်င္တာပါ။ ကဗ်ာေရးေနတုန္းမွာပဲ ကဗ်ာဆရာဆိုတာ ရိွပါတယ္။ ကဗ်ာေရးတဲ႔အခ်ိန္မွာ သူ႕စိတ္အတြင္းမွာ ျဖစ္ေနတဲ႔ စိတ္ကူး၊ ဒႆန၊ ခံစားခ်က္နဲ႕၊ အေတြးကို ကဗ်ာဆရာက စာသားေတြကို အသံုးျပဳျပီး စပ္ဆုိပါတယ္၊ ေရးသားပါတယ္။ ကဗ်ာဆိုတဲ႔ Object ကို ျပဳလုပ္ပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာက Subject ျဖစ္ေနျပီး ကဗ်ာက Object ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ကဗ်ာက တျဖည္းျဖည္း အသက္၀င္လာတဲ႔အခါမွာ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ ၾသဇာကေန ရုန္းထြက္ပါတယ္ ...။ ကဗ်ာဆရာနဲ႕ ကဗ်ာနဲ႕ အားျပိဳင္ပါတယ္ ...။ တစ္ခ်ိဳ႕ကဗ်ာဆရာေတြက ကဗ်ာကို အႏိုင္ယူလုိက္ျပီး ...တစ္ခ်ိဳ႕ကဗ်ာဆရာေတြက ကဗ်ာကို အရွံဳးေပးလုိက္တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ကဗ်ာဆရာေတြက ကဗ်ာနဲ႕အတူ ရြက္လႊင္႔သြားျပီး ... တစ္ခ်ိဳ႕ကဗ်ာဆရာေတြက ကဗ်ာနဲ႕အတူပ်ံသန္းတယ္ ...။ .... ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာဆရာအတြက္ေတာ႔ သက္ရိွတစ္ေယာက္ျဖစ္ႏိုင္သလို .... သိပ္လွတဲ႔ သစ္ပင္၊ ေပ်ာ႔ေျပာင္းတဲ႔ တိမ္တိုက္နဲ႕ သိမ္ေမြ႕တဲ႕အ၀ါေရာင္ေဖ်ာ႔ေဖ်ာ႔ ေစာင္းညင္းသံ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ကဗ်ာနဲ႔ ကဗ်ာဆရာ ပဋိပကၡ ဆိုတာ တကယ္ေတာ႔ လူေတြရဲ႕ စိတ္ရဲ႕ ပဋိပကၡလိုမ်ိဳးပါပဲ ...။ အေျခအေနကို မေက်နပ္တဲ႔အခါ လူဟာ တစ္ခါတစ္ေလမွာ တစ္ခုခုကို နာက်ည္းေနတတ္တယ္ ...။ လူ႕သဘာ၀က လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေနခ်င္တယ္။ ခ်ဳပ္ေႏွာင္တဲ႔ အေတြးအေခၚ အယူအဆကို မြန္းၾကပ္တယ္။ လူဟာ အဆင္႔ဆင္႔ အသိဉာဏၤ ျမင္႔လာတယ္ ...။ လူဟာ လြတ္လပ္မႈနဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းမႈကို ေသြးထဲက ဆာေလာင္တဲ႔ သတၱ၀ါျဖစ္လာတယ္ ....။ ကိုယ္႔ကိုယ္ကို ေက်နပ္ရင္ေတာင္ မြန္းၾကပ္တဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ လူေနမႈဘ၀ကိုမေက်နပ္ဘူး။ သိသိသာသာ မေက်နပ္သလုိ၊ တခါတေလ မသိမသာ မေက်နပ္ဘူး ....။ အဲဒီေတာ႔ စိတ္ထဲမွာကိုက ပဋိပကၡရိွတယ္။ ကဗ်ာေရးတဲ႔အခါလည္း စိတ္ထဲက ပဋိပကၡေတြပါလာတယ္။ တစ္ခ်ို႕ အေတြးေတြက ကဗ်ာဘက္ကေန ကိုယ္႔ကို ျပန္တိုက္ခုိက္တယ္ ...။ ကဗ်ာမွာ အားျပိဳင္မႈပါလာာတယ္။ ကိုယ္႔ကဗ်ာကို ကိုယ္ျငင္းဆန္မိတယ္။ကိုယ္႔ကဗ်ာကို ကိုယ္မုန္းတီးလာတယ္ ...။ကိုယ္႔ကဗ်ာနဲ႕ကိုယ္ ရန္ျဖစ္ေနသလုိျဖစ္လာတယ္ ...။ ကဗ်ာကလည္း လြတ္လပ္ခြင္႔ကိုေတာင္းဆိုလာတယ္ ...။ ကဗ်ာက ကဗ်ာဆရာရဲ႕ အေႏွာင္အဖြဲ႕ကို ျဖည္တယ္။ ကဗ်ာဆရာကလည္း ေၾကာင္းက်ိဳးျပတယ္။ ကဗ်ာကလည္း ေခါင္းမာမာနဲ႕ေခ်ပတယ္ ....။ ကဗ်ာဟာ Obj ေနရာမွာ ဆက္မေနႏိုင္ေတာ႔ဘူး ဆိုျပီး ကဗ်ာဆရာရဲ႕ လက္ကို သူ႕လက္နဲ႔အစားထုိးတယ္ ..။ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ ႏွလံုးသားကို ပိုျပီးေႏြးေထြးတဲ႔ သူ႕ႏွလံုးသားနဲ႕လဲလွယ္တယ္ ...။ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ အၾကည္႕ကို ပိုျပီးစူးရွတဲ႔ သူ႕အၾကည္႕နဲ႕ ေျပာင္းလဲတပ္ဆင္တယ္ ။ .... ကဗ်ာဆရာဟာ ကဗ်ာကို ေနရာေပးရတယ္ ...။ ကဗ်ာနဲ႔ ကဗ်ာဆရာဟာ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို အတူဖန္တီးမိၾကတယ္ ...။ ကဗ်ာထဲက ဒႆနကို အတူေ၀ဖန္ခဲ႔ၾကတယ္ ...။ ကဗ်ာထဲက ေဒါသကို အတူေဖာက္ခြဲခဲ႔ၾကတယ္ ...။ ကဗ်ာထဲက စပ်စ္ရည္ကို အတူေသာက္သံုးခဲ႔ၾကတယ္ ...။ ကဗ်ာထဲက အနမ္းကို အတူ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာခဲ႔ၾကတယ္ ...။ အယူအဆမတူတဲ႔အခါမွာ ကဗ်ာနဲ႔ ကဗ်ာဆရာ လံုးေထြးသတ္ပုတ္ခဲ႔ၾကတယ္ ...။ ကဗ်ာ ဆိုတာ ထုတ္ကုန္တစ္ခုမဟုတ္တဲ႔အတြက္ သတ္မွတ္ခ်က္ ျပည္႕မီဖို႕ အခါခပ္သိမ္းမျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ လက္ရာဟာ ေျပာင္းလဲေနတယ္ ...။ သူ႕စိတ္နဲ႕အတူ သူ႕အာရံု၀င္စားရာနဲ႕အတူေျပာင္းလဲေနတယ္ ...။

ကဗ်ာကို ေသခ်ာဖတ္ၾကည္႕မယ္ဆုိရင္ ကဗ်ာရဲ႕ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္းျဖစ္မႈ Spontaneous ကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဆက္တုိက္ စီးေမ်ာလာသလို သူ႕ flow နဲ႔သူ စီးဆင္းလာပါတယ္။ (ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို အတူေရးဖုိ႕ခက္တာက အဲဒီ Spontaneous ျဖစ္တာကို ထိခုိက္ႏိုင္တာနဲ႔ ကဗ်ာရဲ႕ rhythm ကိုၾကားပံုမတူတဲ႔အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကုိ အတူေရးမယ္ဆိုရင္ကဗ်ာေရးသူႏွစ္ေယာက္ (သို႕ မဟုတ္ ႏွစ္ေယာက္ထက္ပိုသူမ်ား) ဟာ အနည္းဆံုး ကဗ်ာရဲ႕ timing နဲ႕ rhythm ကို သိဖုိ႕လိုပါတယ္။ အလြယ္ဆံုးနည္းကေတာ႔ တစ္ေယာက္ တစ္လွည္႕ရြတ္ျပဖုိ႕လုိပါတယ္။ အသံရဲ႕ အသြားအလာကိုသိျပီဆိုရင္ စကားလံုးေတြ လုိက္ဖက္ဖုိ႕စဥ္းစားရပါမယ္။ အထူးသျဖင္႔ match ျဖစ္ေအာင္ သံုးရပါမယ္။ အတူတူမျဖစ္သြားေအာင္လည္းသတိထားရပါမယ္။ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို အတူေရးၾကဖုိ႕ဆိုတာ စိတ္အေျခအေနတူေနဖုိ႕လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ကဗ်ာကုိ ဗဟိုျပဳထားတဲ႔ စိတ္အေျခအေနကို ဆိုလိုပါတယ္ ....။ အဲဒါေတြေၾကာင္႔ ကဗ်ာအတူတူေရးဖုိ႕ဆိုတာ မလြယ္ကူဘူးလုိ႕ ေယ်ဘုုယ်မွတ္ယူႏုိင္ပါတယ္။) ကဗ်ာရဲ႕ တန္ျပန္လႊမ္းမိႈးမႈဟာ ကဗ်ာမွာပါလာတဲ႔ခြန္အားျဖစ္ပါတယ္။ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ရဲ႕ ခြန္အားဟာ ကဗ်ာကို ပိုျပီးအသက္၀င္ေစပါတယ္။ က်စ္လ်စ္သိပ္သည္းလြန္းတဲ႔ကဗ်ာေတြက စိတ္ထဲကို ပိုျပီးနက္နက္ရွိဳင္းရွိုဳင္းေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကဗ်ာေတြရဲ႕မြန္းၾကပ္မႈဟာ တေယာသံေတြရဲ႕ ႏွလံုးသားကို တုိက္ရိုက္ထိခတ္ေစတဲ႔ ေတးသြားေတြထက္ မေလ်ာ႔ပါဘူး။ ကဗ်ာရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈဟာ ဂီတရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈၾသဇာထက္မေလ်ာ႔ပါဘူး ...။ ကဗ်ာရဲ႕ ဆန္႕ထြက္မႈဟာ ကန္႕သတ္ခ်က္မဲ႔တဲ႕႔ဆန္႕ထြက္မႈမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။

ကဗ်ာရဲ႕ တင္းအားကို ကဗ်ာထဲမွာ အစီအစဥ္တက် ျဖည္႕စြက္တာဟာ ကဗ်ာရဲ႕ ဒိုင္မင္းရွင္းကို ျဖစ္ေစဖုိ႕အတြက္ပါ။ ကဗ်ာဟာဆန္႕ထြက္တယ္ ...။ အျပင္ကို ဆန္႕ထြက္သလို အတြင္းကိုလည္း တိုး၀င္တယ္ ...။ အဲဒီလိုရုန္းကန္မႈဟာ ကဗ်ာ ဘာသာေဗဒကို ျဖစ္ထြန္းေစတာပါ။ ကဗ်ာဘာသာေဗဒ အတြက္ ဘာသာစကား တစ္ခုတည္းနဲ႔မလံုေလာက္ပါဘူး။ ဘာသာစကားကို ကဗ်ာရဲ တည္ေဆာက္ပံုအေပၚမွာျဖည္႕စြက္ထားတဲ႔ တင္းအား(tension) ေတြနဲ႕ေပါင္းစပ္လုိက္မွ ကဗ်ာဘာသာေဗဒျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္လာပါတယ္။ စိတ္ရဲ႕ျမန္ႏႈန္းအတက္အက်ေတြ၊ ဖြင္႔ဆိုမႈေတြ၊ အရိပ္အျမြက္ေတြ၊ အသံျမိဳင္ျမိဳင္ဆိုင္ဆိုင္ သြတ္သြင္းျခင္းေတြကိုလည္း ေပါင္းစပ္ အားျဖည္႕ၾကပါေသးတယ္။

ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ဟာ စိတ္ကူးစိတ္သန္းပါ၀င္ရမယ္။ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္မႈနဲ႕ ဟန္ ကဒုတိယဦးစားေပးကိစၥေတြပဲျဖစ္တယ္။ ကဗ်ာမွာအျမင္တစ္ခုမွမပါဘူးဆိုရင္ ဖတ္ရတာမတန္သလိုခံစားရတယ္။ ကဗ်ာက အသက္၀င္ေနရမယ္။ ကဗ်ာက စကားေျပာရမယ္။ကဗ်ာကတုံဏွိဘာေ၀ေနေနရင္ ဘာမွနားမလည္ဘူး။ အစပ္အဆက္ရိွရမယ္။....ဒီလိုေျပာရင္ ေမာ္ဒန္သီအုိရီက အဆက္အစပ္မဲ႔ျခင္းတို႕ အပိုင္းပိုင္းစိတ္ျဖာျခင္း တို႕နဲ႕ေရာေထြးျပီး လာျငင္းေနွမွာစိုးပါတယ္။ ေမာ္ဒန္မွာ Chaos အသြင္ေရးတာရိွပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ သူ႕မွာလည္း သူ႕ 0rder နဲ႔သူရိွပါတယ္။ စကားလံုးေတြအစား Symbol ေတြအမ်ားၾကီးသံုးျပီး ညႊန္းခ်င္ညႊန္းပါမယ္။ အစီအစဥ္တက်လုပ္ထားတဲ႔ ပံုစံပါ။ စနစ္တက် အဆက္အစပ္မဲ႔ထားတာလို႕ေျပာရင္နည္းနည္း နားေထြးစရာေကာင္းေနမယ္ထင္ပါတယ္။ ပန္းခ်ီဆရာတစ္ေယာက္ ေကာင္းေကာင္းဆြဲတတ္သြားတဲ႔အခါ သူ ဆြဲတဲ႔ လုိင္းေလးတစ္ခုစီကို အခ်ိန္မေရြး ျပန္ဆက္စပ္ လုိက္လို႕ရေလာာက္ေအာင္ ျဖစ္လာတဲ႔အခါ သူေလွ်ာက္ျခစ္ေနတာမဟုတ္ဘူးလုိ႕ေသခ်ာသိရသလိုပါပဲ။ ပံုၾကမ္းေလးဆြဲထားတာ ပံုေခ်ာမဆြဲတတ္လို႕မဟုတ္ဘဲ သူက ဒီလိုပဲ presentation လုပ္ခ်င္လုိ႕ျဖစ္ပါလိမ္႔မယ္ လုိ႕သိရသလိုမ်ိဳးပါ။ ကဗ်ာဆရာေတြသံုးတဲ႔ ဘုရားသခင္ ဆိုတဲ႔ ေ၀ါဟာရနဲ႕ ႏႈတ္ခမ္းနီမေလး ေရရြတ္တဲ႔ ဘုရားသခင္ဆိုတဲ႕ ေ၀ါဟာရဟာ မတူညီတဲ႔ အဓိပၸာယ္ေဆာင္တဲ႔ တူညီတဲ႔စကားလံုးေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ဆရာသစၥာနီ သံုးထားတဲ႔ form ကို သံုးတုိင္း သစၥာနီ ျဖစ္ျပီလို႕ေျပာလို႕မရပါဘူး။ ကဗ်ာဆရာတုိင္းမွာ ပင္ကိုယ္ အရည္အခ်င္းအမ်ားၾကီးရိွပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ ကဗ်ာ က်စ္လ်စ္ေနတာဟာ အတတ္ပညာ တစ္ခုတည္းေၾကာင္႔လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ပင္ကိုယ္အရည္အခ်င္းနဲ႕ အာရံုခံစားမႈ ပါးလ်ထက္ျမက္ေနတာေၾကာင္႔လည္းပါပါတယ္။ K.ေဇာ္ နဲ႕ ေနမ်ိဳးကဗ်ာေတြ သိပ္လွေနတာ သူတို႕ရဲ႕ စိတ္ရင္းက ရိုးသားတဲ႔ကဗ်ာလွလွေလးေတြအတြက္ ေရခံေျမခံေကာင္းလို႕ပါ။ ဆရာသုခမိန္လိႈင္လည္း အတုိေလးေတြေရးတာေကာင္းတယ္ ဆိုျပီးလုိက္ေရးရင္ ဘယ္ေလာက္ခက္တယ္ဆိုတာ နားလည္ႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။ စကားလံုးကို အစြမ္းကုန္ေလ်ာ႔ခ်ထားျပီး အထိေရာက္ဆံုး ေရာက္ေအာင္ သြားေနတဲ႔ကဗ်ာေတြကိုု အလကားကဗ်ာလို႕ ေအာ္ေနရံုနဲ႕ေတာ႔ ကိုယ္႔ဓာတ္ခံအားနည္းတာ လူသိတာပဲ အဖတ္တင္တယ္။ (The poems I love မွာ သုခမိန္လႈိင္ ကဗ်ာတင္တိုင္း လာလာအမနာပေလ႔ရိွတဲ႕ ေကာ္မန္႕မန္႕သူသို႕ တိုက္ရိုက္ရည္ညႊန္းပါတယ္။)

Imagination ကို ျပင္သစ္စကားလံုး Clair-obscur ဆိုတာနဲ႔ခိုင္းႏႈိင္းခ်င္ပါတယ္။ Clair-obscur ကို အေတြးရဲ႕ အံ႔ဘနန္း အျခမ္းလို႕ ဆိုလိုခ်င္ပံုရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕စာသားေတြကို ဘာသာျပန္လုိက္ရင္ အားနည္းသြားပါတယ္။ ေအာက္က စာသားကို မူရင္းအတိုင္းဖတ္ၾကည္႕ရင္ပိုေကာင္းတာကို ကြ်န္ေတာ္ဘာသာျပန္ထားတဲ႔ စာသားေတြဖတ္ျပီးတဲ႔အခါ နားလည္သြားလိမ္႔မယ္။

There will always be poetry, in its search for language, a desire for the liberation of the imagination.

စိတ္ကူးစိတ္သန္းရဲ႕ လြတ္ေျမာက္မႈကို ဆႏၵျပင္းျပမႈနဲ႕၊ ဘာသာ စကားကို ရွာေဖြလိုမႈ ေတြအတြက္ ကဗ်ာ ဆိုတာ အျမဲ ရိွလိမ္႔မယ္ ...။

ေတာ္ေတာ္ေလးကို ေျပာင္ေျမာက္တဲ႔အဆိုလို႕ ခံစားရတယ္။ေနာက္ထပ္ သေဘာက်စရာေကာင္းတဲ႔အဆိုတစ္ခုက Breton ေျပာတဲ႔ ..."to imagine is to see".

သိဖို႕ စိတ္ကူးၾကည္႕တာတဲ႔ ...။ အဲဒါကို သိပ္သေဘာက်တယ္ ....။ ေပါေတာေတာ စိတ္ကူးယဥ္တာမဟုတ္ဘူး ...။ အဲဒါကို သိခ်င္လို႕ စိတ္ကူးတာ။ ... ဘယ္လိုဒႆနမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ကူးၾကည္႕ရတာခ်ည္းပဲ။ လက္ေတြ႕မလုပ္ခင္ စိတ္ကူးျပီးလုပ္ရတာေတြခ်ည္းပါပဲ။ ကဗ်ာမွာလည္း စိတ္ကူးရတယ္ ...။ ေတြးရတယ္ ...။ ကဗ်ာဟာအခြံတစ္ခုဆိုတာထက္ပိုပါတယ္။ စကားလံုးေတြ တပ္ဆင္ျပသမႈဆိုတာထက္လည္းပိုပါတယ္ ....။

ကဗ်ာေတြဟာ Tales ေတြနဲ႔ တူညီတာတစ္ခုရိွတယ္ ...။ Tales ကို ဘာသာျပန္ရင္ Stories of Stories လို႕ျပန္ရမယ္ထင္တယ္။ ပံုျပင္ေတြအေၾကာင္းပံုျပင္။ ဆိုလုိတာက Tales ေတြထဲက ေနရာေဒသဟာ တစ္ျခားဒုိင္မင္းရွင္းတစ္ခုျဖစ္တယ္။ အဲဒီမွာ တိရစာၧန္ေတြ စကားေျပာလုိ႕ရတယ္ ....။ ဟယ္ရီေပၚတား ေျမြစကားတတ္တာကလည္း Tales ဆန္တဲ႔ အေရးအသားမ်ိဳးပါပဲ။ ဆိုလုိတာက Tales က သီးျခား ဒိုင္မင္းရွင္းရိွတယ္ ...။ လက္ရိွေနတဲ႔ေလာက ကို လြန္ေျမာက္တဲ႔သေဘာပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာက တိမ္ျဖစ္တယ္၊ငွက္ျဖစ္တယ္။ ငါးျဖစ္တယ္။ ျပည္႕တန္ဆာရဲ႕ အျပံဳးျဖစ္တယ္။ ... Tales ထဲမွာ ဘာမဆုိျဖစ္ႏိုင္တယ္ ...။ Freedom of Poetry ဆိုတာ ကဗ်ာရဲ႕ ဒိုင္မင္းရွင္းေတြကို အသိအမွတ္ျပဳမႈလို႕ နားလည္မိပါတယ္။ ကဗ်ာက ဗဟု ဒိုင္မင္းရွင္းမွာ လွပစြာပြင္႔ေနတဲ႔ ပန္းတစ္ပြင္႔ပဲေပါ႔ ....။

(အားတဲ႔အခါဆက္ေရးပါဦးမည္။)

ခင္မင္စြာျဖင္႔

Zephyr

Notes:

အခုဖတ္ျဖစ္ေနတဲ႔ စာအုပ္ နာမည္က Forces of Imagination ဆိုတဲ႔ စာအုပ္ပါ။ စာေရးသူက Barbara Guest ျဖစ္ပါတယ္။ ကဗ်ာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ စာအုပ္ ႏွစ္အုပ္ကို ငွားဖုိ႕ ေရြးရင္း ဒီတစ္အုပ္ကို ေရြးျဖစ္သြားပါတယ္။ အရင္ငွားထားတဲ႔စာအုပ္ေတြျပန္မအပ္ရေသးတာနဲ႔ တစ္အုပ္ပဲ ထပ္ငွားလို႕ရတဲ႔အခ်ိန္မွာမွ စာအုပ္ေကာင္းႏွစ္အုပ္ကိို တျပိဳင္နက္ေတြ႕တာကေတာ႔ နည္းနည္းေတာ႔ ေရြးရခက္ပါတယ္။ Bugis က Central Library မွာ စာဖတ္ဖို႕ခံုမရိွတာနဲ႕ ကေလးေတြ စာဖတ္ခန္းမွာ အုပ္ထိန္းသူေယာင္ေဆာင္ျပီး ကေလးခံုေလးနဲ႕စာဖတ္ေနတုန္း ရံုးက သူေဌးနဲ႕လာေတြ႕ပါေသးတယ္။ ကေလးေတြလည္း စာေတာ္ေတာ္ဖတ္ႏိုင္ၾကတာေတြ႕ရပါတယ္။ Singapore မွာေတာ႔ မိဘေတြက ကေလးေတြ စာဖတ္ဖို႕ ဂရုစိုက္တယ္ဆိုတာ သိသာပါတယ္။ ကေလးေတြ ဘာဖတ္သင္႔လဲဆိုတာ မိဘတစ္ေယာက္က စိတ္ရွည္လက္ရွည္ထိုင္ေရြးေပးေနတာ၊ ထိုင္ဖတ္ျပေနတာလည္းေတြ႕ရပါတယ္။ ငယ္ကတည္းက တစ္ေယာက္ေယာက္က ကိုယ္မဖတ္တတ္ေသးတဲ႔စာေတြ ဖတ္ျပေနရင္ သိပ္သေဘာက်ပါတယ္။ အခု ကေလးေတြလည္း စာဖတ္ရတာေပ်ာ္ရြင္ပံုရပါတယ္။ စာဖတ္လို႕ ေညာင္းလာတဲ႔အခါ ေဘးက ကေလးေတြကို ေလ႔လာရတာနဲ႕ ေပ်ာ္ဖုိ႕ေကာင္းပါတယ္။ ေက်ာင္းစာေတြအပါအ၀င္ ကြ်န္ေတာ္တို႕ သင္ထားတာေတြေမ႔သြားမွာပါပဲ ...။ ေနာက္ဆံုးက်န္ခဲ႔မွာက ကြ်န္ေတာ္တို႕ ဘယ္လုိ ေလ႔လာလုိ႕ရသလဲဆိုတဲ႔ နည္းလမ္းပါပဲ။ ေက်ာင္းမွာ စာက်က္ရင္ မွတ္စုထုတ္ရသလို၊ အလုပ္အတြက္ စာဖတ္ရတဲ႔အခါမွတ္စုထုတ္ရတာပါပဲ။ Concepts ေတြကို မွတ္မိေအာင္လုပ္ရတာလည္း အတူတူပါပဲ။ အခု ကိုယ္၀ါသနာပါတာေတြ ရွာဖတ္ေတာ႔လည္း ဒီလုိပါပဲ။ ေရးမွတ္စရာရိွတာ ေရးမွတ္ရတာပါပဲ။ ဘာမွမထူးပါဘူး ...။ ပညာေရးက ဒီလိုပဲေလ႔လာရတာပါပဲ။ ေလ႔လာရတာကို ေပ်ာ္တဲ႔သူတိုင္းအတြက္ ပညာေရးဟာ ၀ါသနာလုပ္ငန္းပါပဲ ...။ ကိုယ္၀ါသနာပါတာ ကိုယ္ေလ႔လာေနရတာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းပါတယ္ ....။ စာေတြဖတ္ရလို႕လည္း တစ္ခါမွ မပ်င္းသြားပါဘူး။ ဒီတစ္အုပ္မၾကိဳက္ရင္ေနာက္တစ္အုပ္ေျပာင္းဖတ္လုိက္ရံုပါပဲ။ စာအုပ္ပံုၾကီးေရွ႕ခ်ျပီး တစ္အုပ္ျပီးတစ္အုပ္ ဖတ္ခ်င္တာေလးေတြ ေရြးဖတ္ေနရတာ ေတာ္ေတာ္ေပ်ာ္စရာေကာင္းပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးဟာ ကဗ်ာရဲ႕ ပကတိတန္ဖိုးကို နားလည္ဖုိ႕ အမ်ားၾကီးဖြင္႔ဆိုထားတာပါ။ စာအုပ္ရဲ႕ ေရွ႕ပိုင္း စာမ်က္ႏွာ ငါးဆယ္ကို ဖတ္ျပီး ေတြးမိတာေတြကို ေပါင္းျပီးေရးထားတာပါ။ကဗ်ာဆိုတာ ေရးခ်င္တာေရးလို႕ရတယ္ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္သြားတာကို စိတ္မေကာင္းတဲ႔အတြက္လည္း ေရးတာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ ကဗ်ာေရးမယ္ဆိုရင္ ကဗ်ာကို တကယ္ခ်စ္ေစခ်င္ပါတယ္။ တကယ္ေလ႔လာျပီး တကယ္ေရးပါ။ LP ေရးေရး ... Modern ေရးေရး Post Modern ေရးေရး၊ ေလးလံုးစပ္ေရးေရး ... ကဗ်ာစစ္စစ္ကိုေရးပါ။

ကဗ်ာရဲ႕ အႏွစ္သာရကို ခံစားနားလည္တတ္လာတဲ႔အခါ ကဗ်ာပဲေရးေရး ကဗ်ာပဲဖတ္ဖတ္ သိပ္အရသာရိွပါလိမ္႔မယ္။ Comments အားျဖင္႔မေအာင္ျမင္တာ အေၾကာင္းမဟုတ္ပါဘူး။ အႏုပညာတန္ဖိုးအရ ေအာင္ျမင္ဖို႕က ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။

Blogs မွာ ကဗ်ာေကာင္းေလးေတြ ေရးေပးေနၾကတဲ႔ ကဗ်ာဆရာမ(စစ္စစ္)ေတြ၊ကဗ်ာဆရာ(စစ္စစ္)ေတြအားလံုးကို ေက်းဇူးတင္တဲ႔အေၾကာင္းလည္း စကားစပ္မိတုန္းေျပာလုိက္ခ်င္ပါတယ္။

Art's For Art's Sake .... ဆိုတာကို လက္ခံပါတယ ္..

Art's For blah-blah's Sake ဆိုရင္ေတာ႔ ကိုယ္႔ဘာသာကိုယ္ပဲ ဆိတ္ပါ ...။ ကူျပီးမဆိတ္ႏိုင္တဲ႔အေၾကာင္း ကြ်ဲကူးေရပါေျပာတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။

အစအဆံုးဖတ္တဲ႔သူေတြကို Toto ႏွစ္သန္းေပါက္တဲ႔အခါ တစ္ေယာက္ ၅ ေသာင္းစီေပးဖို႕ေတာင္ စီစဥ္ထားပါေသးတယ္။ ႏွစ္ေခါက္ဖတ္သြားတဲ႔သူကိုေတာ႔ တစ္ခါတည္းနားမလည္ရေကာင္းလို႕ ဆူပူမာန္မဲဖုိ႕ စိတ္ကူးမရိွပါဘူး ဆိုတာလည္း အသိေပးပါတယ္။

Peace B with U.