အခဲဒမစ္ ျပႆနာ …
Work experience ေတာင္းတိုင္း တစ္ခုေတြးမိတယ္ …။ ထာ၀ရဘုရားေတာင္ work experience ရိွမွ ဘုရားျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ဘုရားေတာင္ျဖစ္ခြင္႔ရလိုက္မွာမဟုတ္ဘူး။ ဒီလိုပဲ သမၼတေတြလည္း ဘယ္မွာလာျပီး သမၼတ experience ရွိမွာလဲ။ အဲဒီလိုမေတြးတတ္ေတာ႔ ပညာတတ္ေတြကို ေျပာတယ္ … ဘာမွမလုပ္ဖူးတဲ႔ေကာင္ေတြတဲ႔။
ပညာတတ္ဘြဲ႕ရ အလုပ္လက္မဲ႔ ဆိုတဲ႔ဘ၀မွာ … စိတ္ထဲမွာခိုင္ခိုင္မာမာ ယံုၾကည္တာက ဘာမဆို ငါသင္ရင္တတ္မွာပဲဆိုတဲ႔စိတ္ပါပဲ။ အလုပ္လုပ္ဖုိ႕အတြက္ ျမန္မာျပည္မွာ သင္တန္းသံုးလတက္ပါတယ္။ သံုးလဆုိတာ တစ္ပါတ္ကို ႏွစ္ရက္ေလာက္တက္ခဲ႔ရတာနဲ႕ တစ္ရက္မွာ တစ္နာရီေလာက္သင္ခဲ႔ရတာဆိုေတာ႔ အေတာ္ၾကီးကို ေလ႔လာခဲ႔တယ္လို႕ေျပာင္ေခ်ာ္ေခ်ာ္ေျပာ ရမေလာက္ပါပဲ။ ဆိုလိုတာက အေျခခံက ဘာမွမခက္ဘူးဆိုတာကိုပါ။
အလုပ္ထဲမွာ သံုးေလးလၾကာတဲ႔အခါ သင္ထားတဲ႔စာေတြက အလုပ္နဲ႕သင္႔ေတာ္ရံု စုစည္းမိသြားပါတယ္။ ေက်ာင္းစာလုပ္ရတယ္ဆိုတာ အခ်ိန္ျပည္႕လုပ္ရတာပါ။ ေက်ာင္းတက္ရတယ္။ စာက်က္ရတယ္။ စာေမးပြဲေျဖရတယ္။ အလုပ္လုပ္တယ္ဆိုတာကေတာ႔ မသိတာေလးရွာဖတ္ရံုပါပဲ ...။ အင္မတန္သက္သာပါတယ္။ ေက်ာင္းတက္တာနဲ႕ယွဥ္ရင္ အင္မတန္႕အင္မတန္ သက္သာပါတယ္။ ေက်ာင္းတက္ေနရင္လညး္ စိတ္ဖိစီးသလို အလုပ္လုပ္ရင္လည္း စိတ္ဖိစီးပါတယ္ ...။ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနဖို႕လုိတာခ်င္းလည္းအတူတူပါပဲ။
စာသင္တုန္းက က်က်နနေလ႔လာတတ္ခဲ႔တဲ႔လူတစ္ေယာက္ဆိုရင္ သူ႕အက်င္႔အတိုင္း မသိတာတစ္ခုကို က်က်နနေလ႔လာျပီး သိေအာင္လုပ္လုိက္ရင္ သိသြားမွာပါပဲ။ အလုပ္တစ္ခုလုပ္တာဟာ ထင္သေလာက္မခက္ပါဘူး။ ပညာတတ္ေတြဟာ ကိုယ္႔တန္ဖိုးကို ကိုယ္သတ္မွတ္ၾကတယ္။ work experience မရိွလို႕ ေစ်းမဆစ္ခင္ ေစ်းေလ်ာ႔ေပးၾကတယ္။ တကယ္ေတာ႔ ကိုယ္႔ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ တန္ေၾကးကို ရေအာင္ယူၾကဖုိ႕ပါ ...။ ဒီေလာက္စာေတြ အမ်ားၾကီးဖတ္ခဲ႔ၾကတာဟာ ကိုယ္႔ဦးေႏွာက္ဟာ အဆင္႔မီတယ္ဆုိတာကို ျပခဲ႔တဲ႔ သက္ေသေကာင္းေတြပါပဲ။ ေက်ာင္းမွာ စာသင္ႏိုင္တဲ႔သူဟာ အလုပ္မွာလည္း သင္ယူေလ႔လာႏိုင္စြမ္းရိွပါတယ္။ ေက်ာင္းမွာ assignment ေတြကို deadline နဲ႕ လုပ္ခဲ႔ရသလို အလုပ္မွာလည္း လုပ္ရတာပါပဲ။ သေဘာသဘာ၀က သိပ္မကြာပါဘူး။ Adapt လုပ္ယူလုိ႕ရပါတယ္။ ေက်ာင္းစာကို ေလ႔လာသလို အလုပ္နဲ႕ပတ္သက္တာကို အခ်ိန္ေပးရင္ တစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ Professional တစ္ေယာက္ျဖစ္လာမွာပါပဲ။
ကြ်န္ေတာ္တို႕ေတြဟာ စာေတြသင္ေနလို႕ ေနာက္က်က်န္ေနတယ္လုိ႕ ထင္ေနတဲ႔ လူငယ္တုိင္းကို အဲဒါဟာ မွားတဲ႔အယူအဆဆိုတာကို ေျပာျပရပါမယ္။ ဘြဲ႕ေလးတစ္ခုကလည္း တစ္ခ်ိန္မွာ အေရးၾကီးလာတတ္ပါတယ္။ ပညာရပ္တစ္ခုကို အေကာင္းဆံုးတတ္ေျမာက္ျပီးတဲ႔အခါ ဘြဲ႕ေလးတစ္ခုဟာလည္း ကိုယ္႔အတြက္ အေထာက္အကူျပဳလာပါတယ္။ ေက်ာင္းဘယ္ႏွႏွစ္တက္ခဲ႔သလဲဆိုတာကို အင္တာဗ်ဴးေတြမွာေမးပါတယ္။ ေက်ာင္းကို ငါးႏွစ္တက္ခဲ႔ျပီးမွ ဘြဲ႕ရခဲ႔တယ္ဆိုတာဟာ တက္သုတ္ရိုက္ ဘြဲ႕ေပးလုိက္တဲ႔ ဘြဲ႕ထက္ေတာ႔ စကားပိုေျပာပါလိမ္႔မယ္။ ဒါေတြကို ေျပာတာက အယူအဆမွားေနတာကိုေတြကို မဟုတ္မွန္းေျပာခ်င္လို႕ပါ။ ဘြဲ႕တစ္ခုဟာ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဘယ္လုိဘြဲ႕လဲဆိုတာကလည္း အေရးၾကီးပါတယ္။
သင္တန္းတက္တာနဲ႕ကိုယ္တုိင္ေလ႔လာတာနဲ႕လည္းကြာပါတယ္။ ေက်ာင္းမွာေတာ္တဲ႔ Top Student တစ္ေယာက္ဟာ ျပႆနာတစ္ခုကို ခ်ဥ္းကပ္တဲ႔ေနရာမွာ ဘယ္ေတာ႔မွ overlook မလုပ္ပါဘူး။ အဲဒီအက်င္႔ရဖုိ႕ သူတို႕ဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေလ႔က်င္႔ျပီးသားျဖစ္ေနပါျပီ။ System တစ္ခုကို ေျပာလုိက္ရင္ weak points ကို အလုိလုိစဥ္းစားတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ comon sense ကို အသံုးခ်ခဲ႔တဲ႔ေက်ာင္းသားေတြအတြက္မခက္ပါဘူး။ ပထမဆံုးအလုပ္စလုပ္တဲ႔ႏွစ္မွာပဲ နည္းနည္းၾကိဳးစားရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းၾကရင္ အေတာ္ေလးလြယ္ကူသြားပါတယ္။ အဓိကကေတာ႔ ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုယံုၾကည္ဖုိ႕ပါ။ မတတ္ေသးတာကို သင္လုိ႕မတတ္ႏိုင္ဘူးလို႕ေျပာတာမ်ိဳးကို ဘယ္လုိမွ လက္မခံႏိုင္ပါဘူး။ အခုအလုပ္ေတြဆိုတာ အႏုျမဴဗံုးလုပ္ေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးက်ည္ေဆာက္ေနတာလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ သာမန္ဥာဏ္ရည္ရိွတဲ႔လူတစ္ေယာက္ သင္လို႕မတတ္တာမ်ိဳးလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ pick up လုပ္ႏိုင္ဖုိ႕ quick learner လိုတယ္လို႕ေရးထားပါတယ္။ အခ်ိန္ေပးရင္ ဘာမဆိုၾကိဳးစားလုပ္ရင္ အဆင္ေျပသြားႏုိင္ပါတယ္။ ကိုယ္႔ကိုယ္ကို အထင္မေသးဖုိ႕ပဲလုိပါတယ္။
ေယာင္ ၆၀ လို႕ေျပာၾကတာၾကားဖူးပါတယ္။ အခုေျခာက္ဆယ္တိတိရိွလားမရိွလားေတာ႔မေရၾကည္႕ရေသးပါဘူး။ အခုေတြ႕ရတာေတာ႔ Certificates နဲ႕ကြ်မ္းက်င္မႈျပႆနာပါ။ ကြ်မ္းက်င္လုိ႕ Certificates ယူတယ္ဆိုတာက သဘာ၀က်ပါတယ္။ ကိုယ္တကယ္ကြ်မ္းတာကို Certificate ကအပိုေထာက္ခံေပးလုိက္သလုိျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္သိဖုိ႕က ပထမအေရးအၾကီးဆံုးပါ။ ဟိုတစ္ေလာက Seminar မွာလည္း ကြ်မ္းက်င္သူေတြဟာ certified ျဖစ္ရင္ပိုေကာင္းတယ္လုိ႕ပဲ Microsoft ရဲ႕ consultant ကေျပာသြားပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ certificate ရထားျပီးမကြ်မ္းက်င္တဲ႔သူၾကေတာ႔ ဘယ္လုိေျပာရမွန္းေတာင္မသိပါဘူး။ Certificate ေပၚမူတည္ျပီး အလုပ္မွာ ရာထူးကြာပါတယ္။ ကိုယ္ေလွ်ာက္ရမယ္႔ရာထူးနဲ႕ ကိုယ္႔အရည္အခ်င္းနဲ႕ကိုက္ညီရပါတယ္။ မကိုက္ညီတဲ႔အခါၾကရင္ အလုပ္ရွာရတာပိုခက္ပါတယ္။ အဲဒါကို နားလည္ဖုိ႕အေရးၾကီးပါတယ္။ ပထမဆံုးကြ်မ္းက်င္ေအာင္လုပ္ပါ။ ျပီီးမွ Certificate ယူပါ။ ေျပာင္းျပန္လုပ္လုိက္ရင္ ငေပါျဖစ္သြားပါမယ္။ ဘာ project မွ မလုပ္ဖူးတဲ႔ Java Architect ဆိုတာမ်ိဳးေတြျဖစ္လာပါမယ္။ အဲဒါဟာ မေကာင္းပါဘူး။ Certificate ကိုၾကည္႕ျပီးခန္႕လိုက္လို႕ တကယ္မလုပ္ႏိုင္ရင္လည္း အလုပ္ျပန္ျပဳတ္ႏိုင္ေသးတယ္လုိ႕ပဲ ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္းေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေနာက္တပ္တစ္ခုက ဘာလုပ္ခ်င္တာမွန္းမသိတာပါ။ တစ္ခုခုကို ကြ်မ္းက်င္တာနဲ႕ Jack of all trades နဲ႕အကြာၾကီးကြာပါတယ္။ ဘယ္အလုပ္ကိုလုပ္မွာလဲအရင္စဥ္းစားပါ။ ဘယ္ေလာက္ကြ်မ္းက်င္ေအာင္လုပ္ထားမလဲဆိုတာကိုလည္း ျပင္ဆင္ထားပါ။ ေက်ာင္းက သင္လုိက္တာေတြကိုလည္း ကုိယ္႔အတြက္လိုမယ္ထင္တာေလးေတြ ထပ္ျဖည္႕ျပီးေပါင္းစပ္လုိက္ပါ။ အလုပ္လုပ္ရင္းလည္းေလ႔လာသြားပါ။ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တာနဲ႕ ျဖစ္ခ်င္တာကို အျမဲမေမ႔ဘဲ တျဖည္းျဖည္း ေလ႔လာျဖည္႕ဆည္းသြားပါ။ အဲဒီလိုလုပ္ႏိုင္ရင္ အခဲဒမစ္ ျပႆနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႕ယံုၾကည္ပါတယ္။
ကိုယ္လုပ္တဲ႔ အလုပ္ဟာ ကိုယ္႔ရဲ႕စိတ္ဓာတ္နဲ႕အရည္အခ်င္းကို အေကာင္းဆံုးေဖာ္ျပႏိုင္ရမယ္ဆိုတဲ႔ မဟာျမိဳင္ဆရာေတာ္ရဲ႕စကားကို ငယ္ကတည္းကသိပ္ၾကိဳက္ပါတယ္။ အသိေတြရဲ႕ ဆိုင္ေတြမွာ ကပ္ထားဖုိ႕လည္း print out ထုတ္ေပးဖူးပါတယ္။ တကယ္ေတာ႔ အလုပ္ဟာ ဘ၀မွာ အခ်ိန္အမ်ားဆံုးသံုးလိုက္ရတဲ႔ေနရာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုဘ၀ရဲ႕ သိပ္ကို အေရးၾကီးတဲ႔ေနရာကပါ၀င္ေနတဲ႔အလုပ္ကို ေရြးခ်ယ္တဲ႔အခါ စိတ္ခ်မ္းသာဖုိ႕ကိုလည္း ထည္႕ေတြးဖုိ႕လိုပါတယ္။ လူေတြဟာ ငတ္ေနရင္ေတာင္ သိပ္ျပႆနာမရိွဘူး ... အစာကိုမရမကရွာတာပဲရိွတယ္ .....။ စိတ္ဓာတ္က်ေနရင္သာ သတ္ေသၾကတယ္။ ဆိုလုိတာက အလုပ္မွာ စိတ္ပင္ပန္းလြန္းရင္ တြက္ေျခမကိုက္ပါဘူး။ ေငြကလြဲျပီး ဘာမွမရတဲ႔အလုပ္ကို လုပ္ေနရရင္ ကိုယ္႔ဘ၀ကို ဘာမွန္းမသိေတာ႔ဘူး။ အဲဒါေၾကာင္႔ အလုပ္ကို ကိုယ္ေပ်ာ္တာပဲ လုပ္ဖုိ႕ၾကိဳးစားပါ။ မေပ်ာ္တာလုပ္ရင္ အသက္တုိပါမယ္။ ေနာက္တစ္ခုက သေဘာထားမွန္ဖုိ႕ၾကိဳးစားပါ။ ဒါေတြကို ေသခ်ာစဥ္းစားျပီးလုပ္ႏိုင္ရင္ အလုပ္အကိုင္အေတြ႕အၾကံဳဆိုတာ ဘာမွသိပ္အေရးမၾကီးဘူးဆိုတာသိလာပါလိမ္႔မယ္။
အားလံုးကိုျပန္ခ်ံဳ႕ရင္ သံုးခ်က္ပဲရိ်ပါတယ္။
၁။ပညာတတ္ေတြဟာ ပညာနဲ႕လုပ္ရတဲ႔ ဘယ္အလုပ္မွာမဆိုသင္႔ေတာ္တယ္။
၂။ သင္ရင္တတ္တယ္။
၃။ ကိုယ္႔ကိုယ္ကို ယံုၾကည္ပါ။
ဒီပုိ႕စ္ကိုေရးရတာက ကိုယ္ခ်င္းစာလို႕ပါ။ အသက္ ၂၅ ႏွစ္ေလာက္အထိ ေက်ာင္းတက္ေနတဲ႔သူေတြမွာ အလုပ္လုပ္ဖုိ႕အခ်ိန္သိပ္မရၾကပါဘူး။ အဲဒါကို weak points အေနနဲ႕ေျပာတဲ႔သူေတြမ်ားလို႕ အခဲဒမစ္ (academic) ျပႆနာကိုေရးလိုက္ပါတယ္။ ေက်ာင္းျပီးလို႕ တျခားတစ္ႏိုင္ငံမွာ အလုပ္ထြက္ရွာမယ္႔ လူငယ္ေတြကိုလည္း အားေပးခ်င္ပါတယ္။ ထုိင္ေနရင္းအလုပ္ျဖစ္သြားတာ ေတာင္းစားတဲ႔သူနဲ႕ ဥ၀ပ္ေနတဲ႔ ၾကက္မပဲရိွပါတယ္။ ဘာမွမလုပ္တာထက္ လုပ္ၾကည္႕တာက Chance ပိုရိွပါတယ္။ Opportunity doesn't knock the same door ဆိုတာကိုသိရင္ အိမ္ေတြမ်ားမ်ားေျပာင္းမွ မ်ားမ်ားအေခါက္ခံရမယ္ဆုိတာကိုလည္း သိပါလိမ္႔မယ္။ ဘာမဟုတ္တဲ႔သူေတြေျပာတာနားမေယာင္ပါနဲ႕ ....။ ဘုရားမပြင္႔ခင္ကတင္ ကိုယ္႔ကိုယ္ကို ဘုရားထင္ေနတဲ႔ဆရာၾကီးက ေျခာက္ေယာက္ရိွေနျပီဆိုတာလည္း မေမ႔ပါနဲ႕။
ကိုယ္႔ဘာသာကိုယ္ေသခ်ာစဥ္းစားပါ။ လူတိုင္းဟာကိုယ္ေမွ်ာ္လင္႔တာထက္ပိုျပီးျဖစ္လာစရာမရိွပါဘူး။
Think Before You Speak,
Look Before You Leap ဆိုတာေလးကို သံုးသပ္ျပီး Speak ပါ Leap ပါလို႕ပဲ အၾကံေပးခ်င္ပါတယ္။ ၾကယ္ေတြဆီသြားခ်င္တဲ႔သူဟာ ၾကိဳးစားျပီးသြားရင္ၾကယ္ေတြဆီမေရာက္ေတာင္ ရြံ႕ဗြက္ထဲကေတာ႔လြတ္ပါတယ္။ ကိုယ္႔ဘ၀အတြက္ ကိုယ္႔ဘာသာတာ၀န္ယူလုိက္တာဟာ တာ၀န္ေက်တဲ႔သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ေစပါတယ္။ ကိုယ္ဟာ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးလုိလူမျဖစ္ေစရဘူး ...။ မိသားစုအတြက္လည္း အားကိုးရတဲ႔သူမ်ိဳး ...သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြအတြက္လည္း အသံုးက်တဲ႔သူမ်ိဳး ... ဆရာေအာင္သင္းစကားနဲ႕ဆိုရင္ မိဘထက္ တစ္ဆင္႔ျမင္႔တဲ႔သား၊သမီးျဖစ္ေအာင္ၾကိဳးစားဖုိ႕တာ၀န္ေပါ႔ ... အဲဒါေတြကို ေက်ဖုိ႕လိုပါေသးတယ္။ ဆရာေအာင္သင္းစကားထဲမွာ သိပ္ၾကိဳက္တာတစ္ခုကို ကိုးကားခ်င္ပါေသးတယ္။ သစ္သားကို သံရိုက္လုိက္ရင္ ဒိုင္းခနဲ၀င္သြားတာ သစ္သားက ဖယ္ခ်င္လုိ႕ဖယ္ေပးလိုက္တာမဟုတ္ဘူး ။ ပိုမာတဲ႔ေကာင္က ေနရာယူသြားတာဆိုတာပါပဲ။ စင္ကာပူမွာေတာ႔ သစ္သားေတြေပါင္းျပီး သံေခ်ာင္းေတြကို အလုပ္မ်ားမ်ားမေပးဖုိ႕ ရယ္စရာေကာင္းတဲ႔ အဆုိေတြျပဳပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ႔ သံေခ်ာင္းတစ္ေခ်ာင္းဟာ သစ္သားေတြရိွတဲ႔အရပ္မွာ ေနရာတစ္ေနရာကို ရဖုိ႕ဘာမွမခဲယဥ္းဘူးဆိုတာပါပဲ ....။ ေနာက္ဆံုးေျပာခ်င္တာကေတာ႔ နစ္ေရွးရဲ႕စကားပါ။ "မေတာ္သူေသ" ... အဲဒါပါပဲ ...။ မေတာ္တဲ႔သူရဲ႕ အခန္းက ၂၁ ရာစုမွာ ဆက္ျပီးပါမလာေတာ႔ပါဘူး။ ပညာေခတ္မွာ ပညာတတ္ေတြကေခတ္ကို ဦးေဆာင္ျပီး ပိုေကာင္းတဲ႔ကမာၻ၊ ပိုေကာင္းတဲ႔ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို တည္ေဆာက္ၾကပါမယ္ ...။ မေတာ္တဲ႔သူေသေနတဲ႔ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ အေသေတြစုေနတဲ႔အရပ္ကေန ေ၀းစြာေနျခင္းသည္ပင္လွ်င္ မဂၤလာတစ္ပါး မဟုတ္ပါလားခင္မ်ာ။ ။
ခင္မင္စြာျဖင္႔
Zephyr
(Work Experience ဆန္႕က်င္ေရးသမားႏွင္႔ Recruitment သတင္းစာမွ Singaporean Only စာလံုးမ်ားကို ဖယ္ရွားခ်င္သူ)
Peace B with U.
