ၾကက္ဥနဲ႕ ၾကက္မ အစရွာမရဘူး ဆိုတာၾကားဖူးမွာပါ။
ဒီလို ကိစၥမ်ိဳးကို paradox လို႕ေခၚပါတယ္။
paradox မွာ liar cycle ဆိုတာေလးတစ္ခုကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။
၁။ ဆိုကေရးတီးက ေျပာတယ္ "ပေလတိုေျပာသမွ် အမွားေတြခ်ည္းပဲ"။
၂။ ပေလတိုကေျပာတယ္"ဆိုကေရးတီးေျပာသမွ်ဟာ အမွန္ေတြခ်ည္းပဲ"။
ဒီႏွစ္ခုကိုၾကည္႕ရင္၊ ဆိုကေရးတီးေျပာတာ အမွန္ေတြခ်ည္းပဲလို႕ေျပာေနတဲ႔ ပေလတို စကားဟာ အမွန္ဆိုပါေတာ႔။ ဆိုကေရးတီးေျပာေတာ႔ ပေလတို ေျပာတာ အမွားခ်ည္းပဲျဖစ္ေနတယ္။ ပေလတိုေျပာတာအမွားေတြလို႕ ဆိုကေရးတီးေျပာတာမွန္တယ္။ အဲဒီေတာ႔ ဆုိကေရးတီးေျပာသမွ် အမွန္ဆိုတဲ႔ ပေလတို႕စကားဟာမွားတယ္။ ဒီေတာ႔ ဆိုကေရးတီးေျပာတာေတြ မမွန္ဘူးလို႕ ဆိုကေရးတီးကျပန္ေျပာလိုက္သလိုျဖစ္သြားမယ္။ ျဖည္းျဖည္းနားလည္ေအာင္ဖတ္ပါ။ နားလည္သြားမွ က်န္တာေတြဆက္ဖတ္ပါ။ ရွဳပ္ေအာင္လုပ္တာမဟုတ္ပါဘူး။ paradox ရဲ႕ သေဘာကိုနားလည္ေစခ်င္တာပါ။
ကြ်န္ေတာ္ တို႕ အျပင္ေလာကမွာလည္း ၊ဂြတီးဂြက်ေတြ ျဖစ္ေနတုန္းပါပဲ။ သက္ေသမခိုင္လံုဘဲ သက္ေသျပေနတာဟာ liar cycle ထက္ရယ္စရာေကာင္းေနႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ျခားတစ္ေယာက္ကို လက္ညိွဳးထိုးထားတာဟာ အခန္႕မသင္႔ရင္ ကိုယ္႔ကိုယ္ကို ၾကည္႕မွန္ထဲကေန လက္ညိွဳးျပန္ထိုးမိသလိုျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အက်ိဳးမရိွတဲ႔စကားတစ္ခြန္းကို ေျပာျပီး ကိုယ္က်ိဳးရိွေအာင္လုပ္သြားတတ္တဲ႔လူမ်ိဳးေတြကို ေတြ႕ရတဲ႕အခါ liar cycle ေလးကို သတိရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကိစြေတြမွာ တစ္ဖက္သတ္အျမင္ေတြဟာ ရပ္တည္ထားတဲ႔ အေျခခံအဆိုရဲ႕ မခိုင္ခံခံ႔မႈေၾကာင္႔ ေခ်ပခံရတဲ႔အခါမွာ အရွက္တကြဲအက်ိဳးနည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
တကယ္လို႕ ကြ်န္ေတာ္တို႕ေျပာသမွ်စကားေတြကို တာ၀န္အျပည္႕အ၀ယူရတဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္ထြန္းလာျပီး၊ အေခ်အျမစ္မရိွတဲ႔ စကားေျပာတဲ႔သူ ေသဒဏ္ေပးတယ္ဆိုပါစို႕ ...။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ အားလံုး စကားေျပာခါနီးတုိင္း ... သံုးစကၠန္႕ေလာက္ေတာ႔ ေတြးျဖစ္လာမွာပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႕စာတစ္လံုးေရးခါနီးတိုင္း၊ ခိုင္လံုရဲ႕လားလို႕ နည္းနည္း ေတြးျဖစ္လာမွာပါ။ အျပင္ကေပးတဲ႔ေသဒဏ္ဆိုတဲ႔အရာမရိွေပမယ္႔ ... ကိုယ္ေရးတာတစ္ခုကို ကိုယ္တာ၀န္ယူရတာကေတာ႔ ကိုယ္႔စိတ္က ကိုယ္႔ကို Self-Image မေကာင္းေအာင္လုပ္ပစ္လုိက္မွာစိုးရိမ္ရလို႕ပါ။ Self-respect ရဖုိ႕ဆိုတာ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီအတြက္ အေရးၾကီးပါတယ္။ အျပင္ကလူေတြ ကိုယ္႔ကို မေလးစားတာ ျပႆနာမရိွပါဘူး။ ကိုယ္႔အေၾကာင္းအသိဆံုး ကိုယ္႔စိတ္က ငါဟာ ေလးစားစရာမေကာင္းတဲ႔ လူညံ႕ပဲလို႕ သတ္မွတ္လိုက္မွာ လူတိုင္းစိုးရိမ္မိတာပါပဲ။ ျပင္ပက ေပးလို႕ရတဲ႔ေသဒဏ္ဟာ တစ္ခါပဲနာပါတယ္။ ကိုယ္႔စိတ္ကေပးတဲ႔ ေသဒဏ္ကေတာ႔ ... အခါခါနာက်င္ေနရတတ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ Paradox တစ္ခုေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
၁။ေဆာ႔ခေရတၱိကေျပာတယ္ ... "အခ်င္း ပေလတို ဒီတံတားကို ျဖတ္သန္းခြင္႔ျပဳပါ။"
၂။ ပေလတိုကေျပာတယ္ ... "အသင္ေဆာ႔ခေရတၱိေနာက္ထပ္ေျပာတဲ႔စကားမွန္ရင္ အသင္႔ကို ျဖတ္သန္းခြင္႔ျပဳမယ္။ မွားရင္ေတာ႔ အသင္႔ကို ေရထဲပစ္ခ်မယ္။"
၃။ "ပေလတို သင္ငါ႔ကို ေရထဲပစ္ခ်လိမ္႔မယ္" လို႕ ေဆာ႔ခေရတၱိကေျပာတယ္။
အဲဒီ အေျဖေၾကာင္႔ ေဆာ႔ခေရတၱိက တံတားကိုျဖတ္ကူးခြင္႔ရသြားတယ္။ ပေလတို သင္ငါ႔ကို ေရထဲပစ္ခ်လိမ္႔မယ္ ဆိုတဲ႔စကားဟာ အမွန္ဆိုရင္လည္း ပေလတိုက တံတားကို ျဖတ္ခြင္႔ျပဳရမယ္။ အမွားေျပာတာပဲ ဆိုျပီး ေရထဲပစ္ခ်လိုက္ရင္လည္း ပေလတိုေျပာလုိက္တာက မွန္ေနလိမ္႔မယ္။ ဒီေတာ႔ ျဖတ္သန္းခြင္႔ျပဳရလိမ္႔မယ္။
ဒီ paradox ေလးကိုဖတ္မိတဲ႔အခါ ကြ်န္ေတာ္ျပံဳးမိတယ္။ ဘ၀မွာ ေတြ႕ၾကံဳရတဲ႔ ေလာကဓံတုိင္းဟာ ဟာကြက္တစ္ခုေတာ႔ရိွေနတာပဲလုိ႕ေတြးၾကည္႕ခ်င္ပါတယ္။ ေမးခြန္းတစ္ခုကို ဘ၀ကေမးတဲ႔အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ေျဖတတ္ဖို႕လိုလာပါတယ္။ ဘယ္လိုအေျဖမ်ိဳးေျဖသလဲဆိုတာေပၚမူတည္ျပီး ကြ်န္ေတာ္တို႕ တံတားကို ျဖတ္သန္းခြင္႔ရမရဆိုတာ ျဖစ္လာမွာပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ရသင္႔တဲ႔ အခြင္႔အေရးကို ျပန္ျပီးကန္႕သတ္ေနတဲ႔ အေျဖမ်ိဳးေတြေပးမိတဲ႔အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႕ဟာ ေရထဲကို တြန္းခ်ခံေနရဦးမွာပါ။ ကို္ယ္႔အေျဖက ကိုယ္႔ကို တံတားကို ျဖတ္ခြင္႔ရေစတယ္ဆိုတာေလးက အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီတံတားဆိုတဲ႔ သေကၤတဟာ ... တရားသမားတစ္ေယာက္အတြက္ တရားရေစတဲ႔တံတားျဖစ္ႏိုင္သလို၊ ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေနသူေတြအတြက္ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ေပးလိုက္တဲ႔ အေျဖေတြက လံုေလာက္ရဲ႕လားလို႕ ရပ္တန္႕စဥ္းစားဖုိ႕ေကာင္းပါတယ္။
ကိုယ္ရလိုက္တဲ႔ စိတ္ခ်မ္းသာမႈျဖစ္ေစ၊ ေသာကျဖစ္ေစ ... အဲဒါဟာ ကြ်န္ေတာ္လို႕ေျဖလုိက္တဲ႔ အေျဖေတြရဲ႕ တန္ရာတန္ေၾကးျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သတိထားမိလာၾကတဲ႔အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႕ဟာ ကိုယ္ရေနတဲ႔ လြတ္လပ္စြာ အေျဖေပးခြင္႔ကို တန္ဖိုးထားမိေနၾကဦးမွာပါ။
ခင္မင္စြာျဖင္႔
Zephyr
Notes:
ရံုးမသြားဘဲ အိမ္မွာနားေနရင္း Paradoxes from A to Z, Second Edition, Micheal Clark စာအုပ္ဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလို ကိစၥမ်ိဳးကို paradox လို႕ေခၚပါတယ္။
paradox မွာ liar cycle ဆိုတာေလးတစ္ခုကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။
၁။ ဆိုကေရးတီးက ေျပာတယ္ "ပေလတိုေျပာသမွ် အမွားေတြခ်ည္းပဲ"။
၂။ ပေလတိုကေျပာတယ္"ဆိုကေရးတီးေျပာသမွ်ဟာ အမွန္ေတြခ်ည္းပဲ"။
ဒီႏွစ္ခုကိုၾကည္႕ရင္၊ ဆိုကေရးတီးေျပာတာ အမွန္ေတြခ်ည္းပဲလို႕ေျပာေနတဲ႔ ပေလတို စကားဟာ အမွန္ဆိုပါေတာ႔။ ဆိုကေရးတီးေျပာေတာ႔ ပေလတို ေျပာတာ အမွားခ်ည္းပဲျဖစ္ေနတယ္။ ပေလတိုေျပာတာအမွားေတြလို႕ ဆိုကေရးတီးေျပာတာမွန္တယ္။ အဲဒီေတာ႔ ဆုိကေရးတီးေျပာသမွ် အမွန္ဆိုတဲ႔ ပေလတို႕စကားဟာမွားတယ္။ ဒီေတာ႔ ဆိုကေရးတီးေျပာတာေတြ မမွန္ဘူးလို႕ ဆိုကေရးတီးကျပန္ေျပာလိုက္သလိုျဖစ္သြားမယ္။ ျဖည္းျဖည္းနားလည္ေအာင္ဖတ္ပါ။ နားလည္သြားမွ က်န္တာေတြဆက္ဖတ္ပါ။ ရွဳပ္ေအာင္လုပ္တာမဟုတ္ပါဘူး။ paradox ရဲ႕ သေဘာကိုနားလည္ေစခ်င္တာပါ။
ကြ်န္ေတာ္ တို႕ အျပင္ေလာကမွာလည္း ၊ဂြတီးဂြက်ေတြ ျဖစ္ေနတုန္းပါပဲ။ သက္ေသမခိုင္လံုဘဲ သက္ေသျပေနတာဟာ liar cycle ထက္ရယ္စရာေကာင္းေနႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ျခားတစ္ေယာက္ကို လက္ညိွဳးထိုးထားတာဟာ အခန္႕မသင္႔ရင္ ကိုယ္႔ကိုယ္ကို ၾကည္႕မွန္ထဲကေန လက္ညိွဳးျပန္ထိုးမိသလိုျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အက်ိဳးမရိွတဲ႔စကားတစ္ခြန္းကို ေျပာျပီး ကိုယ္က်ိဳးရိွေအာင္လုပ္သြားတတ္တဲ႔လူမ်ိဳးေတြကို ေတြ႕ရတဲ႕အခါ liar cycle ေလးကို သတိရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကိစြေတြမွာ တစ္ဖက္သတ္အျမင္ေတြဟာ ရပ္တည္ထားတဲ႔ အေျခခံအဆိုရဲ႕ မခိုင္ခံခံ႔မႈေၾကာင္႔ ေခ်ပခံရတဲ႔အခါမွာ အရွက္တကြဲအက်ိဳးနည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
တကယ္လို႕ ကြ်န္ေတာ္တို႕ေျပာသမွ်စကားေတြကို တာ၀န္အျပည္႕အ၀ယူရတဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္ထြန္းလာျပီး၊ အေခ်အျမစ္မရိွတဲ႔ စကားေျပာတဲ႔သူ ေသဒဏ္ေပးတယ္ဆိုပါစို႕ ...။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ အားလံုး စကားေျပာခါနီးတုိင္း ... သံုးစကၠန္႕ေလာက္ေတာ႔ ေတြးျဖစ္လာမွာပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႕စာတစ္လံုးေရးခါနီးတိုင္း၊ ခိုင္လံုရဲ႕လားလို႕ နည္းနည္း ေတြးျဖစ္လာမွာပါ။ အျပင္ကေပးတဲ႔ေသဒဏ္ဆိုတဲ႔အရာမရိွေပမယ္႔ ... ကိုယ္ေရးတာတစ္ခုကို ကိုယ္တာ၀န္ယူရတာကေတာ႔ ကိုယ္႔စိတ္က ကိုယ္႔ကို Self-Image မေကာင္းေအာင္လုပ္ပစ္လုိက္မွာစိုးရိမ္ရလို႕ပါ။ Self-respect ရဖုိ႕ဆိုတာ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီအတြက္ အေရးၾကီးပါတယ္။ အျပင္ကလူေတြ ကိုယ္႔ကို မေလးစားတာ ျပႆနာမရိွပါဘူး။ ကိုယ္႔အေၾကာင္းအသိဆံုး ကိုယ္႔စိတ္က ငါဟာ ေလးစားစရာမေကာင္းတဲ႔ လူညံ႕ပဲလို႕ သတ္မွတ္လိုက္မွာ လူတိုင္းစိုးရိမ္မိတာပါပဲ။ ျပင္ပက ေပးလို႕ရတဲ႔ေသဒဏ္ဟာ တစ္ခါပဲနာပါတယ္။ ကိုယ္႔စိတ္ကေပးတဲ႔ ေသဒဏ္ကေတာ႔ ... အခါခါနာက်င္ေနရတတ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ Paradox တစ္ခုေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
၁။ေဆာ႔ခေရတၱိကေျပာတယ္ ... "အခ်င္း ပေလတို ဒီတံတားကို ျဖတ္သန္းခြင္႔ျပဳပါ။"
၂။ ပေလတိုကေျပာတယ္ ... "အသင္ေဆာ႔ခေရတၱိေနာက္ထပ္ေျပာတဲ႔စကားမွန္ရင္ အသင္႔ကို ျဖတ္သန္းခြင္႔ျပဳမယ္။ မွားရင္ေတာ႔ အသင္႔ကို ေရထဲပစ္ခ်မယ္။"
၃။ "ပေလတို သင္ငါ႔ကို ေရထဲပစ္ခ်လိမ္႔မယ္" လို႕ ေဆာ႔ခေရတၱိကေျပာတယ္။
အဲဒီ အေျဖေၾကာင္႔ ေဆာ႔ခေရတၱိက တံတားကိုျဖတ္ကူးခြင္႔ရသြားတယ္။ ပေလတို သင္ငါ႔ကို ေရထဲပစ္ခ်လိမ္႔မယ္ ဆိုတဲ႔စကားဟာ အမွန္ဆိုရင္လည္း ပေလတိုက တံတားကို ျဖတ္ခြင္႔ျပဳရမယ္။ အမွားေျပာတာပဲ ဆိုျပီး ေရထဲပစ္ခ်လိုက္ရင္လည္း ပေလတိုေျပာလုိက္တာက မွန္ေနလိမ္႔မယ္။ ဒီေတာ႔ ျဖတ္သန္းခြင္႔ျပဳရလိမ္႔မယ္။
ဒီ paradox ေလးကိုဖတ္မိတဲ႔အခါ ကြ်န္ေတာ္ျပံဳးမိတယ္။ ဘ၀မွာ ေတြ႕ၾကံဳရတဲ႔ ေလာကဓံတုိင္းဟာ ဟာကြက္တစ္ခုေတာ႔ရိွေနတာပဲလုိ႕ေတြးၾကည္႕ခ်င္ပါတယ္။ ေမးခြန္းတစ္ခုကို ဘ၀ကေမးတဲ႔အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ေျဖတတ္ဖို႕လိုလာပါတယ္။ ဘယ္လိုအေျဖမ်ိဳးေျဖသလဲဆိုတာေပၚမူတည္ျပီး ကြ်န္ေတာ္တို႕ တံတားကို ျဖတ္သန္းခြင္႔ရမရဆိုတာ ျဖစ္လာမွာပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ရသင္႔တဲ႔ အခြင္႔အေရးကို ျပန္ျပီးကန္႕သတ္ေနတဲ႔ အေျဖမ်ိဳးေတြေပးမိတဲ႔အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႕ဟာ ေရထဲကို တြန္းခ်ခံေနရဦးမွာပါ။ ကို္ယ္႔အေျဖက ကိုယ္႔ကို တံတားကို ျဖတ္ခြင္႔ရေစတယ္ဆိုတာေလးက အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီတံတားဆိုတဲ႔ သေကၤတဟာ ... တရားသမားတစ္ေယာက္အတြက္ တရားရေစတဲ႔တံတားျဖစ္ႏိုင္သလို၊ ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေနသူေတြအတြက္ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ေပးလိုက္တဲ႔ အေျဖေတြက လံုေလာက္ရဲ႕လားလို႕ ရပ္တန္႕စဥ္းစားဖုိ႕ေကာင္းပါတယ္။
ကိုယ္ရလိုက္တဲ႔ စိတ္ခ်မ္းသာမႈျဖစ္ေစ၊ ေသာကျဖစ္ေစ ... အဲဒါဟာ ကြ်န္ေတာ္လို႕ေျဖလုိက္တဲ႔ အေျဖေတြရဲ႕ တန္ရာတန္ေၾကးျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သတိထားမိလာၾကတဲ႔အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႕ဟာ ကိုယ္ရေနတဲ႔ လြတ္လပ္စြာ အေျဖေပးခြင္႔ကို တန္ဖိုးထားမိေနၾကဦးမွာပါ။
ခင္မင္စြာျဖင္႔
Zephyr
Notes:
ရံုးမသြားဘဲ အိမ္မွာနားေနရင္း Paradoxes from A to Z, Second Edition, Micheal Clark စာအုပ္ဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။
Peace B with U.
